برنامه شغلی چیست و چطور می‌توان آن را طراحی کرد؟
برای بسیاری از ما برنامه‌ریزی برای شغل آینده‌مان پس از فارغ‌التحصیلی یا زمانی‌که اولین شغل‌مان را پیدا کردیم، تمام می‌شود و سرانجام در چهل سالگی آرزو می‌کنیم که کاش برنامه شغلی را درست‌تر انجام می‌دادیم و همواره به فکر بهبود آن بودیم تا الان رضایت کافی از زندگی خود داشتیم.
داشتن برنامه‌ای برای دستیابی به اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت می تواند به شما در شناسایی نقاط قوت، افزایش اعتماد به نفس و ترغیب شما برای کنترل مسیرتان بیشتر کمک کند.
در ادامه‌ی این مقاله به شما کمک خواهیم کرد که بدانید برنامه شغلی چیست و چطور می‌توان یک برنامه‌ی شغلی مناسب طراحی کرد؟
برنامه شغلی همان‌طور که از نامش مشخص است، نوعی برنامه‌ریزی محسوب می‌شود که داخل آن اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت شغلی شما لیست می‌شود و سپس لیست کارهایی که برای رسیدن به آن لیست اهداف لازم است انجام شوند، مشخص می‌شوند. این ابزار براساس مهارت‌ها و علایق فردی شما و چگونگی همسو سازی آن‌ها با اهداف شغلی شما ایجاد شده است. روند تدوین برنامه می‌تواند بر میزان انگیزه و میل شما برای رشد شخصی و شغلی تأثیر مثبت بگذارد.
برنامه‌ی شغلی بسته به نیازهای فردی ممکن است به طرق مختلف نوشته شود، اما برخی قسمت‌ها و اهداف آن مشترک است.
- پیشرفت شغلی: یکی از اهداف تهیه برنامه شغلی ایجاد انگیزه برای گسترش تخصص خود جهت حرکت رو به جلو است. این برنامه کمک می‌کند مهارت‌های خود را بهبود بخشید و از شغل فعلی خود رضایت بیشتری داشته باشید.
- برنامه‌ریزی برای ارتقای شغلی: این برنامه تلاش می‌کند تا فرد را برای ارتقای شغلی یا موقعیت‌های احتمالی بهتر آماده سازد. این برنامه به شما جهت می‌دهد تا با اطمینان کامل به اهداف خود دسترسی پیدا کنید.
چرا باید برنامه شغلی داشته باشید؟
ایجاد یک برنامه شغلی می تواند به شما در شناسایی دوره‌هایی که باید شرکت کنید، تحقیقاتی که باید انجام دهید و تجاربی که باید کسب کنید کمک کند. این برنامه باید علایق، مهارت‌ها، ارزش‌ها، اولویت‌ها و اهداف شما را نمایان کند، همچنین از نقاط قوت شما استفاده کرده و نقاط ضعف و نحوه بهبود آن‌ها را شناسایی کند.
هنگامی که مراحل برنامه خود را طراحی می‌کنید، شروع به تجسم مسیری خواهید کرد که برای رسیدن به اهداف خود باید طی کنید و دیدن مراحل تعیین شده به ترتیب می‌تواند دلهره شما را از بین برده و اعتماد به نفس و انگیزه شما را برای ادامه راه افزایش دهد.
از دیگر مزایای ایجاد یک برنامه شغلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- – درک پتانسیل‌های خود
- – کشف علایق
- – درک عمیق تری از بازار کار
- – تلاش برای تعیین و رسیدن به اهداف
- – کمک به حفظ تعادل کار و زندگی
- – به حد عالی رساندن مهارت‌های خود
مراحل ایجاد یک برنامه شغلی
هنگامی که روند ایجاد یک برنامه شغلی را شروع کنید، متوجه می‌شوید که مسیرها و انتخاب‌های متعددی وجود دارد. این جایی است که تأمل عمیق به شما کمک می‌کند تا مسیری را که برای شما مناسب‌تر است، انتخاب کنید. مسیری که با علایق، استعدادها و میزان درآمد دلخواه شما در یک راستا است.
برای شروع ایجاد برنامه شغلی خود مراحل زیر را دنبال کنید:
۱) گزینه های شغلی خود را لیست کنید
با گسترش شناخت از خود، لیستی متشکل از مشاغل متناسب با مهارت‌ها و علایق خود را تهیه کنید. با تحقیق درباره شرکت‌ها و نقش‌های شغلی خاص، انجام مصاحبه‌های اطلاعاتی و حتی گرفتن موقعیت‌های داوطلبانه یا کارآموزی، این لیست را بیشتر کامل کنید.
۲) لیست خود را سازماندهی کنید
هنگامی که لیستی از گزینه‌ها را تهیه کردید، آن‌ها را به گونه‌ای اولویت‌بندی کنید که برای شما منطقی باشد. از خود بپرسید مهارت های اصلی شما چیست، چه جنبه هایی از هر شغل شما را بیشتر مورد توجه قرار می‌دهد، پتانسیل درآمدی هر شغل چیست یا سایر ویژگی‌های شغلی که برای شما مهم است. علاوه بر این، این مرحله می‌تواند به شما کمک کند آنچه را که در یک حرفه نمی‌خواهید شناسایی کنید. حتی ممکن است با کشف جنبه های غیر قابل مذاکره در مشاغل خاص، لیست‌تان را محدودتر کنید.
۳) مقایسه، مقایسه و مقایسه
در مورد هر یک از گزینه‌های شغل مورد نظر تحقیق کنید، سپس لیستی از مهارت‌ها، علایق و ارزش‌های مهم خود را تهیه کنید. آن‌ها را با هم مقایسه کنید و مشخص کنید که با کدام یک همسو هستند.
۴) عوامل پیرامونی را در نظر بگیرید
اکنون که مشخص کردید در زندگی حرفه‌ای خود ترجیح می‌دهید چه کاری انجام دهید، وقت آن است که عوامل بیرونی را نیز در نظر بگیرید. در مورد تقاضا برای رشته مورد نظر خود تحقیق کنید و تصمیم بگیرید که آیا تقاضا سطح قابل قبولی است و ورود برای شما خیلی آسان یا دشوار نیست. آموزش‌های مورد نیاز را برای ورود به این زمینه شناسایی کنید. با افراد نزدیک خود صحبت کنید تا تصمیم بگیرید که چگونه انتخاب شغل شما بر زندگی شما و کسانی که دوست‌شان دارید تأثیر می‌گذارد.
به عنوان مثال، شما ممکن است شغل رویایی خود را در توانبخشی حیوانات وحشی پیدا کنید، اما این شغل نیاز به شما دارد که به آفریقا بروید. در نظر بگیرید که این نتیجه چه تاثیری بر خانواده، سلامت روحی و روانی و ادامه پیشرفت شغلی شما خواهد گذاشت.
۵) مناسب ترین مسیرهای شغلی خود را انتخاب کنید
از بین گزینه‌های مطرح شده ۳، ۵ یا ۱۰ مورد برتر (مسیرهای شغلی مناسب‌تر) را انتخاب کنید. این‌که ۳ انتخاب داشته باشید یا ۵ به خودتان بستگی دارد. هر چه تعداد انتخاب‌ها کمتر باشد راحت‌تر برنامه‌ریزی انجام خواهید داد و تمرکز بیشتری داشته باشید.
۶) اهداف را مشخص کنید
هنگامی که لیست گزینه‌های شغلی خود را نهایی کردید، شروع به تهیه یک برنامه عملیاتی برای رسیدن به آن اهداف کنید. از مدل SMART برای شناسایی اهداف خاص و مراحلی که برای دستیابی به آن‌ها باید طی کنید، استفاده کنید. در مسیر رسیدن به اهداف بلند مدت خود نقاط عطفی تعیین کنید تا شما را ترغیب و تشویق کند.
مدل SMART برای رسیدن به اهداف:
- – اختصاصی (Specific): اهداف خود را به وضوح مشخص کنید
- – قابل اندازه گیری (Measurable): معیارهایی را برای ردیابی پیشرفت تعریف کنید.
- – دست یافتنی (Attainable): هدف نهایی شما باید حداقل ۵۰ درصد احتمال تحقق داشته باشد.
- – مرتبط (Relevant): اطمینان حاصل کنید که هر مرحله با هدف نهایی شما در یک راستا است.
- – با محدودیت زمانی (Time Based): برنامه شما باید در یک بازه زمانی مشخص قابل دست‌یافتنی باشد.
۷) یک برنامه عملیاتی ایجاد کنید
انتظارات واقع بینانه از برنامه خود را شناسایی کنید. هر مرحله اقدام را به طور خاص و با جزئیات لیست کنید تا به شما کمک کند پیشرفت خود را پیگیری کنید و در مسیر خود قرار بگیرید. با اتمام هر مرحله، آن را خط بزنید. به یاد داشته باشید که اگر اولویت‌های شما تغییر کند، این شما هستید که تصمیم می گیرید در صورت لزوم برنامه را اصلاح کنید.
منبع: indeed
