تست هوش تصویری IQ (ریون) چیست؟
هوش مقوله‌ای قابل‌رؤیت یا احساس شدنی نیست، بلکه یک صفت فرضی و یک مفهوم انتزاعی و ذهنی است و آثار آن مورد مطالعه قرار می‌گیرد. در تعریف هوش سه جنبه مدنظر قرار می‌گیرد:
- توانایی و استعداد کافی برای یادگیری و درک امور
- هماهنگی و سازش با محیط
- بهره‌برداری از تجربیات گذشته با به کار بردن قضاوت و استدلال صحیح و پیدا کردن راه‌حل منطقی
تست هوش ریون (Raven) یا ماتریس پیش‌رونده ریون، از ابزارهای رایج اندازه‌گیری استدلال قیاسی، توانایی درک مفاهیم انتزاعی و سنجش قوه ادراک است. ۶۰ پرسش موجود در تست آی‌کیو (IQ) ریون، به ما امکان می‌دهند «فاکتور g» هوش‌مان را ارزیابی کنیم. فاکتور g که نخستین بار توسط چارلز ادوارد اسپیرمن (Charles Edward Spearman)، روان‌شناس انگلیسی، مطرح شد، فرایندهای کلی ذهنی و شناختی محسوب می‌شوند که توسط آن‌ها بهتر می‌توانیم مسائل و مشکلات‌مان را حل کنیم.
اکثر ما ممکن است آزمون ریون را انجام داده باشیم. این آزمون‌ها معمولاً در مدارس و فرایندهای استخدام به‌طور مرتب انجام می‌شوند. در واقع اکنون این تست، بخش مهمی از تست‌های روان‌شناختی در فرایندهای انتخاب مشاغل است.
تئوری‌های جدید هوش، هوش انسانی را به‌جای دیدن هوش به‌عنوان یک توانایی کلی واحد، آن را در ابعاد مختلف متمایز می‌کند. هوارد گاردنر این مدل را در کتاب خود در سال 1983 تحت عنوان نظریه هوش چندگانه ارائه داد.
سپس گاردنر مطابق نظریه خود و بر اساس هشت معیاری که پیش‌ازاین به آن اشاره نمودیم هشت توانایی را که برای برآورده کردن این معیارها را در نظر گرفت. این هشت نوع هوش بر اساس معیارهای یادشده عبارت‌اند از:
- هوش تصویری-فضایی
- هوش کلامی-زبانی
- هوش منطقی-ریاضی
- هوش جسمی-حرکتی (اندامی-جنبشی)
- هوش موسیقیایی (ریتمیک)
- هوش برون‌فردی
- هوش درون‌فردی
- هوش طبیعت‌گرا
آزمون هوش ریون می‌تواند تقریباً دو جنبه از هوش را مدنظر قرار دهد:
یکی هوش تصویری-فضایی و دیگری هوش ریاضی-منطقی
تاریخچه مختصر تست آی‌کیو تصویری
جی. سی. ریون (J. C. Raven) برای اندازه‌گیری «فاکتور g» که توسط اسپیرمن پیشنهاد شده بود، آزمایش ماتریس‌های پیش‌رونده یا تست هوش ریون را در سال ۱۹۳۸ انجام داد. طراحی این تست روان‌سنجی برای ارزیابی افسران نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا بود، اما بعد مشخص شد که به‌طورکلی، برای ارزیابی هوش، مستقل از دانش کسب‌شده نیز مفید و معتبر است.
تست هوش ریون چگونه عمل می‌کند؟
آزمون ریون شامل ۶۰ پرسش چندگزینه‌ای است که از آسان به سخت مرتب شده‌اند. این سؤالات شامل مجموعه‌ای از اشکال هندسی انتزاعی و ناقص هستند که فرد باید آن‌ها را حل کند. در نگاه اول، ممکن است تصور کنید که باید اشکال نامنظم و گیج‌کننده را درک کنید.
به‌طورکلی، شرکت‌کنندگان حدود ۴۵ دقیقه زمان دارند. این زمان، برای کودکان و بزرگ‌سالان زمان مناسبی است تا بتوانند از توانایی سازنده خود (eductive ability) استفاده کنند.
توانایی سازنده، یعنی یافتن روابط و همبستگی‌ها در اطلاعات و اشکالی که به نظر می‌رسد ربطی به هم ندارند. این نوع توانایی فکری، ما را ملزم به مقایسه، کسر، بازنمایی ذهنی و استفاده از اصول استدلالی و منطقی می‌کند.
این تست ابزاری برای سنجش هوش غیرکلامی است که به سطح تحصیلی یا تجربه فردی بستگی ندارد؛ همچنین برای موقعیت‌هایی مفید است که می‌خواهید به‌طورکلی اطلاعاتی را در مورد دانشجویان یا متقاضیان شغلی به‌خصوص کسب کنید.
سهولت انجام و سرعت مطلوب ارائه نتیجه، باعث محبوبیت و گسترش این تست هوش شده است.
تفسیر تست هوش ریون
نمرات به‌دست‌آمده از تست هوش ریون، طبق جدول زیر دسته‌بندی می‌شوند:
نمره بهره هوشی | وضعیت بهره هوشی |
64 یا کمتر | عقب‌مانده ذهنی |
65-76 | مرزی |
77-88 | پایین‌تر از متوسط |
89-112 | متوسط |
113-124 | ممتاز |
125-148 | بسیار ممتاز |
149 و بالاتر | نابغه |
