استعدادیابی کودکان: چگونه استعداد کودک‌مان را بیابیم؟
سال‌ها پیش استعدادیابی کودکان در مدارس و با روش‌های بسیار ابتدایی انجام می‌شد و بر اساس همان نتایج نیز برچسب باهوش یا کم‌هوش به کودکان زده می‌شد. چنین ارزیابی‌هایی به دلیل این‌که متغیرهای مختلف را در نظر نمی‌گرفتند و از زوایای گوناگون به مسائل توجه نمی‌کردند، دارای محدودیت‌ها و مشکلات بسیاری بودند.
در آن زمان، بعضاً دانش‌آموزانی که برچسب کم‌هوش می‌خوردند، متوجه می‌شدند که در برخی مسائل توانایی‌های فوق‌العاده‌ای دارند.
خوشبختانه، امروزه ما می‌دانیم که انواع مختلفی از هوش در کودکان وجود دارد که باعث می‌شود در زمینه‌های متفاوتی بتوانند مهارت کسب کنند. در ادامه این متن راجع به استعدادیابی کودکان صحبت خواهیم کرد.
الف) توانایی و هوش فرزند خود را بسنجید
از فرزند خود بخواهید تا تست هوش انجام دهد
از یک متخصص کمک بگیرید و هوش فرزند خود را از طریق آزمون‌های رسمی بسنجید. این آزمون‌ها قرار نیست دانش عمومی فرزند شما را اندازه‌گیری کنند، بلکه ضریب هوشی او را در نظر می‌گیرند.
اگر تصمیم گرفتید که از این تست‌ها استفاده کنید، باید بدانید که این تست فقط یک نوع ارزیابی است که برای سنجش انواع هوش استفاده می‌شود و باید همراه با سایر روش‌های ارزیابی مورد استفاده قرار گیرد تا توانایی‌های واقعی فرزند شما شناسایی شود.
برای انجام تست استعدادیابی کودکان ثبت‌نام کنید
تست‌های استعدادیابی کودکان نوع دیگری از روش‌های ارزیابی توانایی‌های ذاتی فرزند شما هستند و به شما کمک می‌کنند تا استعدادهای طبیعی فرزند خود را بشناسید و سعی کنید تا آن‌ها را به مهارت تبدیل کنید.
این تست‌ها کاملاً با تست‌های هوش متفاوت هستند و توانایی ذاتی فرزند شما برای تسلط بر موضوعات، مهارت‌ها و روش‌های تفکری را می‌دهند.
نمرات درسی فرزند خود را ارزیابی کنید
مدتی را به بررسی و ارزیابی نمرات گذشته و فعلی کودکتان اختصاص دهید. سعی کنید در مرور زمان در برخی زمینه‌های خاص همچون زبان انگلیسی، ریاضی، علوم و مطالعات اجتماعی الگوهای مختلف را بررسی کنید. این بررسی دیدگاه مناسبی از توانایی‌ها و مهارت‌های فرزندتان ارائه می‌کند.
بااین‌حال، به یاد داشته باشید که عوامل دیگری نیز در الگوهای موردنظر شما تأثیر دارند
- علاقه ذاتی فرزند شما
- توانایی معلم فرزندتان
- زمان و محیط
با مربیان و معلمان فرزند خود صحبت کنید
بدون در نظر گرفتن مقطع تحصیلی کودکتان (مهدکودک، آمادگی، ابتدایی و … ) مطمئناً مربیان و معلمان فرزندتان دیدگاه بسیار روشنی نسبت به علایق و توانایی‌های فرزند شما دارند، چرا که زمان بیشتری را برای آموزش و پرورش کودک شما اختصاص می‌دهند.
- جلسه‌ای را با معلم یا سرپرست فرزند خود ترتیب دهید
- در مورد علایق و توانایی‌های فرزندتان از آن‌ها سؤال کنید
- از آن‌ها بپرسید که آیا تابه‌حال احساس کرده‌اند که فرزند شما در حوزه‌ای برتر از سایر حوزه‌ها بوده است.
ب) استعداد و علایق فرزند خود را بیابید
فرزند خود را برای فعالیت‌هایی خارج از برنامه‌ی آموزشی مدارس ثبت‌نام کنید، یکی از بهترین راه‌ها برای کشف توانایی‌های فرزندتان این است که وی را درگیر فعالیت‌های مختلفی کنید. به‌این‌ترتیب، نه‌تنها خواهید دید که کودک شما در فعالیت‌های مختلف چه رفتاری از خود نشان می‌دهد، بلکه خواهید دید که به چه حوزه‌هایی علاقه‌ی بیشتری دارد.
برای استعدادیابی کودکان به نحوه بازی کردن آن‌ها دقت کنید
برای تماشای بازی فرزندتان وقت بگذارید، توجه کنید که فرزندتان به هنگام بازی چه کاری انجام می‌دهد و چگونه بازی می‌کند. تصور نکنید که نحوه بازی فرزند شما بی‌اهمیت یا بی‌معنی است. کودک به روش‌هایی بازی می‌کند که منعکس‌کننده علائم طبیعی، فردی، هوش و توانایی‌های مختلف اوست.
با فرزندتان در مورد علایقش صحبت کنید
اغلب اوقات، فرزندتان بهترین اطلاعات را راجع به توانایی‌ها و علایقش بیان می‌کند. در این مورد که کودک شما ممکن است بهتر از هر شخص دیگری علایقش را بشناسد، شک نکنید.
از فرزند خود بپرسید که از چه رشته ورزشی بیش از سایرین لذت می‌برد یا این‌که آیا کارهای هنری برای او لذت‌بخش است یا نه؟
در آینده می‌خواهد چه کاره شود و … البته به یاد داشته باشید که استعداد طبیعی با لذت بردن از یک کار متفاوت است.
به انواع مختلف هوش توجه کنید
۱) نظریه‌های مرتبط با هوش را مطالعه کنید
در سال ۱۹۸۰ شخصی به نام هاروارد گاردنر با انتشار کتابی با عنوان نظریه‌های هوش چندگانه تحول عظیمی را در صنعت آموزش و پرورش ایجاد کرد. بر اساس نظریه وی همه انسان‌ها دارای انواع مختلفی از هوش هستند. او در کتاب خود، هشت نوع مختلف هوش را معرفی نموده است. طبق نظریه گاردنر، برای به دست آوردن تمام قابلیت‌ها و استعدادهای یک فرد، نباید تنها به بررسی ضریب هوشی پرداخت بلکه انواع هوش‌های دیگر او مثل هوش موسیقایی، هوش درون فردی، هوش تصویری-فضایی و هوش کلامی- زبانی نیز باید در نظر گرفته شود.
۲) در مورد توانایی برقراری ارتباط با دیگران یا هوش میان‌فردی در کودکتان فکر کنید
هوش بین فردی توانایی معاشرت و تعامل با دیگران است. این نوع از هوش مختص همه نیست و تنها برخی از افراد از آن برخوردارند. اگر فرزند شما توانایی برقراری تعامل با دیگران را دارد، ممکن است بخواهید او را در برنامه‌های ویژه‌ای ثبت‌نام کنید تا این مهارت را در خود پرورش دهند.
۳) بررسی کنید که آیا کودک شما دارای هوش درون فردی است یا نه؟
افرادی که هوش درون ذهنی قدرتمندی دارند، در درک خود و انگیزه‌های‌شان قوی هستند. این افراد اغلب درون‌گرا هستند و نسبت به کودکان دیگر، علاقه‌ی کمتری به معاشرت و فعالیت‌های گروهی دارند.
اگر فرزند شما دارای هوش درون فردی باشد، احتمالاً به یادگیری، خواندن و تحلیل علاقه بیشتری داشته باشد. این فرد می‌تواند نویسنده یا متفکر بااستعدادی باشد، بنابراین برنامه‌های خلاقیت محور می‌تواند گزینه مناسبی برای این افراد باشد.
۴) فرزند شما دارای تفکر منطقی است یا نه؟
افرادی که دارای تفکر منطقی یا ریاضی هستند، اغلب در مورد همه‌چیز استدلال می‌کنند. آن‌ها در مورد همه‌چیز فکر کرده و عواقب آن را در نظر می‌گیرند. اگر فرزند شما دارای تفکر منطقی یا ریاضی است، باید توانایی‌های مختلفی را در وی پرورش دهید:
- آیا کودک شما دوست دارد روابط بین اشیا و افراد را کشف کند؟
- فرزند شما ممکن است دوست داشته باشد تا چیزهای مختلف را آزمایش کند و مشکلات را حل کند.
- فرزند شما ممکن است بخواهد به‌عنوان یک دانشمند یا ریاضی‌دان در شغلی فعالیت داشته باشد.
۵) آیا فرزند شما دارای هوش جسمی است؟
افرادی که از هوش جسمی یا تفکر جسمی بالایی برخوردار باشند، می‌توانند اشیا و ابزارآلات را با دقت و مهارت بالایی کنترل کنند.
- آیا کودک شما دوست دارد چیزهایی را با دست بسازد و آیا می‌تواند با دقت از دست خود استفاده کند؟
- افرادی که از هوش جسمی بالایی برخوردار هستند، ممکن است بتوانند جراح یا مجسمه‌ساز ماهری شوند.
۶) آیا فرزند شما هوش موسیقیایی دارد یا خیر؟
افراد دارای هوش موسیقی نسبت به صدا، ریتم و شنیدنی‌ها بسیار حساس هستند. آن‌ها اغلب به سمت موسیقی کشیده می‌شوند.
- آیا فرزند شما علاقه‌ی خاصی به موسیقی دارد؟
- آیا می‌تواند سازهای موسیقی را با مهارت بالایی بنوازد و یا به بهترین شکل آواز بخواند؟
