فنی‌حرفه‌ای یا کاردانش؟ کدام یک برای ادامه‌ی تحصیل بهتر است؟!
وقتی به بحث داغ انتخاب رشته در سال نهم می‌رسیم همه جا پر می‌شود از نظرات و دیدگاه‌های مختلف پیرامون شاخه‌های تحصیلی.
- کدام شاخه بهتر است؟
- کدام شاخه دارای رشته‌های بهتری است؟
- کدام شاخه از نظر مشاغل، درآمد و بازار کار از بقیه بهتر است؟
و سؤالات بسیاری که ذهن دانش‌آموزان را به خود درگیر می‌کند.
در این میان برخی از دانش‌آموزان میان انتخاب دو شاخه‌ی فنی حرفه ای و کاردانش نمی‌توانند تصمیم قطعی بگیرند. باید بدانید برای انتخاب صحیح، بهتر است ابتدا تعاریف دقیق و کاملی از این دو شاخه در اختیار دانش آموزان قرار گیرد و تفاوت و شباهت‌های این دو شاخه به‌درستی بررسی شود، در این حالت هر شخص می‌تواند با توجه به علایق و ویژگیهای زندگی خود انتخابی آگاهانه داشته باشد.
با توجه به اهمیت این موضوع برای دانش‌آموزان سال نهم، تصمیم گرفتیم در مطلبی کامل برای شما این موضوع را مورد مطالعه و بررسی قرار دهیم.
شاخه‌های تحصیلی در سال نهم
به‌صراحت می‌توان گفت انتخاب دانش‌آموزان سال نهم، به عبارتی انتخاب مسیر شغلی و زندگی آن‌ها در سال‌های آینده خواهد بود و این امر اهمیت این انتخاب را برای ما آشکار می‌سازد. پس هر چقدر این انتخاب با آگاهی کامل انجام گیرد، می‌تواند اثرات مثبتی روی زندگی شخصی و شغل فرد داشته باشد. در سال نهم دانش‌آموزان باید از بین شاخه‌های تحصیلی که در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد، یکی را برای ادامه‌ی تحصیلات خود برگزینند.
علوم تجربی، ریاضی و فیزیک، علوم انسانی، فنی حرفه ای یا کاردانش شاخه‌های انتخابی دانش‌آموزان در این مقطع هستند.
معرفی شاخه‌ی فنی حرفه‌ای
به دلیل نیاز اساسی کشور به افراد فنی و متخصص، شاخه‌ی تحصیلی فنی و حرفه‌ای پایه‌گذاری شده است و هر ساله متخصصان زیادی از رشته‌های فنی و حرفه‌ای فارغ‌التحصیل شده و وارد بازار کار می‌شوند.
این شاخه دارای چهار زیرگروه هنر، مدیریت و خدمات، صنعت و کشاورزی و شامل 40 زیرشاخه است.
اساس و پایه‌ی رشته‌های فنی حرفه‌ای عملی و کارگاهی است و دانش‌آموزانی که در این رشته‌ها تحصیل می‌کنند دروس عملی و تئوری را کنار هم می‌گذرانند. البته تعداد واحدهای عملی این شاخه بیشتر از واحدهای تئوری آن است، به همین علت بیشتر، دانش‌آموزانی وارد این شاخه می‌شوند که از مهارت و علاقه‌ی کافی به انجام کارهای عملی و فنی برخوردار باشند. با توجه به نیاز جامعه‌ی امروزه دانش‌آموزان فنی حرفه‌ای زودتر از بقیه‌ی شاخه‌ها به سمت بازار کار جذب می‌شوند.
این رشته نیز مانند هر رشته‌ای مزایا و معایب خودش را دارد. در واقع دانش‌آموزان این رشته با ورود به این شاخه شانس خود برای ورود به دانشگاه‌های سطح عالی و درجه‌ی یک را از دست می‌دهند. برای ادامه‌ی تحصیلات تکمیلی این افراد می‌توانند در مقاطع کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد و در دانشگاه فنی و حرفه‌ای، علمی کاربردی، آزاد، پیام نور و مؤسسات آموزش عالی غیرانتفاعی با شرکت در آزمون کنکور سراسری ادامه تحصیل دهند.
باید گفت این دانشجویان از لحاظ علمی نسب به دانشجویان هم‌دوره‌ی خود در رشته‌ی ریاضی، از ضعف علمی برخوردار خواهند بود، اما اگر این موضوع را از طرف دیگر مورد بررسی قرار دهیم دانش‌آموزان این شاخه در کارهای عملی و فنی به‌مراتب در سطح بالاتر و بهتری قرار دارند و این امر می‌تواند نقطه‌ی قوتی برای ورود به بازار کار محسوب شود.
معرفی شاخه‌ی کاردانش
شاخه‌ی کاردانش نیز با هدف تربیت نیروی کار ماهر و توانمند برای رفع نیازهای جامعه شکل گرفته است. این شاخه از نظر زیر رشته‌های اصلی کاملاً مشابه شاخه‌ی فنی حرفه‌ای است اما زیر رشته‌های زیادی نسبت به این شاخه دارد. این رشته حدوداً دارای 150 زیرشاخه است که تنوع زیررشته‌ها کار را برای دانش‌آموزان راحت‌تر کرده است و آن‌ها می‌توانند در هر رشته‌ای که به آن علاقه‌مند هستند مشغول به تحصیل شوند. این رشته نیز مانند رشته‌ی فنی حرفه‌ای پایه‌ی عملی و کارگاهی دارد.
باید به این نکته‌ی مهم توجه کرد که تعداد دروس عملی این رشته نسبت به فنی حرفه‌ای بیشتر است و تقریباً بیشتر دروس این دانش‌آموزان در کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها گذرانده می‌شود، همین امر موجب شده تا دانش‌آموزانی که علاقه‌ای به مباحث تئوری ندارد به سمت این رشته سوق پیدا کنند.
در شاخه‌ی کاردانش لازم نیست حتماً در دبیرستان ادامه‌ی تحصیل داد، بلکه این امکان وجود دارد که برای اخذ دیپلم کاردانش به مدرسه مراجعه نکرد و صرفاً با مراجعه به آموزشگاه‌های فنی حرفه‌ای که مجوز خود را از سازمان فنی و حرفه‌ای دریافت کرده‌اند، دیپلم کاردانش دریافت کرد.
تفاوت‌ها و شباهت‌ها
- دوره‌های کاردانش توسط وزارت آموزش و پروش و با همکاری وزارت کار و امور اجتماعی به‌عنوان یکی از دوره‌های رسمی آموزش متوسطه برگزار می‌شود، اما دوره‌های فنی و حرفه‌ای توسط وزارت آموزش‌وپرورش، به‌صورت مستقل اجرا می‌گردد.
- فارغ‌التحصیلان هر دو دوره، دیپلم متوسطه دریافت می‌کنند و امکان ادامه‌ی تحصیل در مقاطع بالاتر را خواهند داشت.
- هر دو رشته روی مباحث عملی و فنی تمرکز دارند اما تعداد واحدهای عملی کاردانش بیشتر از فنی حرفه‌ای است.
- شرایط ورود و تحصیل در شاخه‌ی فنی حرفه‌ای از کاردانش دشوارتر است و این امر به دلیل وجود واحدهای درسی تئوری در شاخه‌ی فنی حرفه‌ای است.
- فارغ‌التحصیلان شاخه‌ی کاردانش سریع‌تر جذب کار می‌شوند زیرا در رشته‌ی کاردانش، دانش‌آموزان به صورت عملی مهارتی را می‌آموزند و پس از اخذ مدرک دیپلم می‌توانند مسئولیت شغلی را بر عهده بگیرند، اما در رشته‌ی فنی حرفه‌ای دانش‌آموزان پس از گرفتن دیپلم و در پایان دوره‌ی کاردانی به‌عنوان تکنسین وارد بازار کار می‌شوند.
- شاخه‌ی کاردانش به دلیل آنکه دروس عملی بیشتری دارد تعداد رشته‌های بیشتری را نیز شامل می‌شود. به‌طوری‌که در این شاخه بیش از 150 رشته ارائه می‌شود درحالی‌که در رشته‌ی فنی حرفه‌ای حدود 40 زیررشته موجود است.
- ساعات حضور در مدرسه برای دانش‌آموزان فنی حرفه‌ای بیشتر است، همچنین در بیشتر مدارس و آموزشگاه‌های کاردانش سخت‌گیری زیادی روی دانش‌آموزان وجود ندارد.
- دروس این دو شاخه کاملاً با یکدیگر متفاوت هستند. در شاخه‌ی فنی حرفه‌ای بیشتر روی دروس و مباحث ریاضی و محاسباتی تمرکز می‌شود ولی در شاخه‌ی کاردانش هدف، یادگرفتن علم به صورت عملی است.
نتیجه‌گیری: فنی حرفه ای یا کاردانش؟
حال با توجه به مطالب گفته‌شده به راحتی می‌توان جواب سؤالات بالا را داد. اینکه فنی حرفه ای یا کاردانش ؟ کدام بهتر است یا رشته‌های کدام بازار کار مناسبی دارد، همه و همه به علایق، استعداد، شخصیت و شرایط زندگی شما بستگی دارد.
اینکه کدام رشته بهترین است نمی‌توان جواب درستی به این سؤال داد، زیرا رشته‌ها و شاخه‌های مختلف با توجه به تفاوت‌های شخصیتی افراد و نیازهای جامعه ایجاد شده‌اند و هر فرد باید با شناخت ویژگیهای خود به سمت شاخه‌ی مختص خود برود تا بتواند با قرار گرفتن در مسیر درست، زندگی بهتری داشته باشد و به سمت موفقیت و رضایت از شغل و زندگی خویش گام بردارد.
