چطور کودکان خود را کتاب‌خوان تربیت کنیم؟
بی‌شک انسان‌هایی که مطالعه می‌کنند، دانش عمیق‌تری نسبت به مسائل دارند و در جنبه‌های مختلف زندگی موفق‌تر از سایرین هستند. از همین رو، همه‌ی ما دوست داریم که چه خودمان و چه اطرافیانمان انسان‌هایی کتاب‌خوان و آگاه باشیم که به آرامش خود و ساخت زندگی بهتر برای دیگران بیشتر از هر چیز دیگری اهمیت می‌دهند. به‌عنوان والدینی که به آینده‌ی کودک اهمیت می‌دهیم، باید کتابخوانی کودکان را جدی بگیریم او را با دنیای کتاب‌ها آشنا کنیم و اجازه دهیم با آن‌ها رشد کند و همانند رودی که راه خود را پیدا می‌کند، مسیر خود را بیابد.
کودکان هرگز به‌خودی‌خود عاشق کتاب‌ها نمی‌شوند، خصوصاً در زمانهای که بیش از صدها راهکار برای سرگرم شدن وجود دارد. تشویق کردن کتابخوانی کودکان کار بسیار سخت و پیچیده‌ای است و والدین باید استراتژی‌های مناسبی اتخاذ کنند تا کودکانشان را برای آینده‌ای بهتر آماده کنند. در ادامه‌ی این متن، ما چند راهکار ساده به شما پیشنهاد خواهیم کرد که با انجام آن‌ها می‌توانید فرزند خود را عاشق کتاب‌ها و کتابخوانی کنید.
از همان کودکی برای وی کتاب بخوانید
کودک شما از همان ابتدا باید خاطرات خوبی از کتاب‌ها داشته باشد. کتاب‌های خاص کودکانه که جنبه‌ی سرگرمی دارند را به‌عنوان اولین اسباب‌بازی‌ها برای کودک خود خریداری کنید. کتاب‌ها را به همراه تنقلات داخل یک کیسه به کودک خود هدیه دهید، برای کودک خود کتاب بخوانید و در حین آن او را نوازش کنید. از اوقات فراغت خود به‌جای رفتن سراغ اینترنت، گوشی و … برای این کار بهره بگیرید.
به طور مرتب از کتابخانه‌ها بازدید کنید
بعد از این‌که فرزندتان ۲ ساله شد و توانست کتابخوانی را از سایر فعالیت‌ها تشخیص دهد، همراه با او به کتابخانه بروید. در واقع، این کار را به یک فعالیت مداوم تبدیل کنید. اگر فرزند آرامی دارید، او را کنار خود بنشانید و برای او کتاب بخوانید یا کتاب‌هایی با نقاشی‌های جذاب پیدا کنید و به او نشان دهید. اما اگر فرزندتان آرام و قرار نمی‌گیرد، لازم نیست او را مجبور کنید، تا کتابخانه بروید، یک دوری داخل آن بزنید، کتاب‌های مورد علاقه‌ی خود را تحویل بگیرید و برای مطالعه به منزل بروید.
شاید پیداکردن کتاب‌های خوب با به‌همراه‌داشتن یک کودک نوپا کار چالش‌برانگیزی باشد، بنابراین، می‌توانید از کتابدار کمک بگیرید تا بهترین کتاب را بر اساس سن کودکتان پیدا کنید.
هیچ‌وقت از اهرم اجبار استفاده نکنید
بسیاری از کودکان به‌محض کسب مهارت‌های مقدماتی، خواندن و نوشتن را یاد می‌گیرند، اما برای برخی دیگر نیز این اتفاق دیرتر رخ می‌دهد.
به یاد داشته باشید که هدف شما از کتابخوانی کودکان آموزش یا یاددهی نوشتن الفبا نیست. بلکه شما به دنبال ایجاد علاقه و عشق به کتاب در آن‌ها هستید.
هر زمان که حوصله‌ی کافی ندارد، او را مجبور به کتابخوانی نکنید. او را هل ندهید، اجازه دهید با طمأنینه تصمیم نهایی خود را بگیرد.
هر زمان که وقت کردید، برای فرزندتان کتاب بخوانید
زمانی که غذا می‌خورید، قبل از خواب، به هنگام رانندگی یا … از محتواهای جذاب کتاب‌ها لذت ببرید. پادکست‌ها می‌توانند در این زمینه کمک‌حال شما باشند. مطمئن باشید که کتاب‌ها بیش از رادیو، موزیک و هر فیلمی سرگرم‌کننده هستند و زمانی که شما از آن‌ها لذت بردید، کودکتان هم این را متوجه می‌شوند و بعد از مدت کوتاهی به آن عادت می‌کند.
هنگامی‌که خواندن و نوشتن را فرا گرفت، کتابخوانی برای او را قطع نکنید
کتابخوانی برای فرزندتان به هر دوی شما کمک می‌کند تا طرز فکر همدیگر را درک کنید. در واقع، گفتگوها و بحث‌ها بین مطالعه بهترین اتفاق برای ایجاد یک دوستی فوق‌العاده در کنار رابطه‌ی والدینی است.
والدین اغلب شکایت دارند که کودکان آن‌ها می‌توانند کتاب‌ها را بخوانند، اما به نظر می‌رسد که علاقه‌ای به انجام این کار ندارند. مسئله کودک این است که می‌تواند کتاب‌های ساده بخواند، اما تخیل او نقشه‌ها و شخصیت‌های پیشرفته‌تری را می‌خواهد. چنین کتاب‌هایی نیز با بسیاری از کلمات که او نمی‌داند، بسیار عذاب‌آور هستند. راه‌حل؟ او به والدینش احتیاج دارد که مدام برایش کتاب‌های پیچیده، تخیلی و جذاب بخوانند و او را مجذوب اسرار آن کنند. این همان چیزی است که انگیزه وی را برای تبدیل‌شدن به یک خواننده مسلط فراهم می‌کند.
یک زمان معین برای تایم مطالعه روزانه انتخاب کنید
هر روز یک زمان معین برای کتابخوانی کودکان تعیین کنید، بدین ترتیب کتابخوانی به یک عادت برای کودکتان تبدیل می‌شود و همچنین باعث می‌شود که فرد برنامه‌ریزی به بار بیاید. بعد از انجام تکالیف مدرسه، بعدازظهر یک روز تابستانی یا نیم ساعت قبل از خواب می‌تواند ایده‌ی بسیار مناسبی برای این زمان مشخص باشد.
بستگی به کودک شما دارد که چه زمانی را برای این کار ترجیح بدهد. اگر کودکتان معمولاً مشتاق دیر خوابیدن است، طبیعتاً کتابخوانی نیم ساعت قبل از خواب، می‌تواند بهترین زمان برای او باشد.
او را در چالش قرار دهید تا پیشرفت کند
یک کتاب که فکر می‌کنید کمی او را در چالش بیندازید، انتخاب کنید. آن را با هم شروع به خواندن کنید، تا جایی که تلفن‌تان زنگ بزند، یا برای سرزدن به غذا مجبور باشید، به آشپزخانه بروید. زمانی این کار را انجام دهید که حدود یک‌چهارم کتاب باقی مانده باشد.
سپس حق انتخاب را در اختیار کودکتان قرار دهید، به او بگویید، اگر دوست دارد خواندن کتاب را ادامه دهد و بعداً برای شما تعریف کند، در غیر این صورت کتاب را سر جایش قرار دهد و منتظر باشد تا آن را بعداً به اتفاق هم تمام کنید.
اکثر بچه‌ها کتاب را می‌گیرند و تمام می‌کنند، اما اگر کودک شما این کار نکرد، شاید بهتر باشد یک کتاب ساده‌تری انتخاب کنید و یا جذابیت کتاب‌ها را بالا ببرید.
یک صفحه را او و صفحه‌ی دیگر را شما بخوانید
اگر بخواهیم ساده بگوییم، کار اصلی شما این است که لذت کتابخوانی را به کودک خود بچشانید؛ بنابراین، اجازه ندهید تا خسته شود و از دفعه‌های بعدی نسبت به خواندن کتاب بی‌حوصله گردد.
از او بخواهید که یک صفحه را بخواند و بعد کتاب را به شما تحویل دهد تا شما آن را ادامه دهید. هدف خود را روی پیشبرد داستان قرار دهید، بنابراین، هر موقع که کودک نتوانست کلمه‌ای را بخواند، به او کمک کنید. به عبارت ساده‌تر، سخت‌گیری نکنید.
در کنار کتابخوانی کودکان خودتان هم کتاب بخوانید
اگر شما به‌عنوان والدین کودک کتاب‌خوان نباشید، احتمال این‌که کودکتان فرد کتابخوانی باشد، بسیار کم است. به طور مرتب کتاب بخوانید، در میز شام، در ماشین، در زمانهای استراحت، راجع‌به مسائل مختلف بحث کنید و اجازه دهید ذهن کودک فعال‌تر شود و برای آگاهی بیشتر هیجان‌زده باشد.
استفاده بیش از اندازه از لوازم تکنولوژیک را محدود کنید
کتاب‌ها به‌هیچ‌وجه نمی‌توانند با تلویزیون یا کامپیوتر رقابت کنند. اغلب بچه‌ها تلویزیون، گوشی یا کامپیوتر را به کتاب‌ها ترجیح می‌دهند. قبل از این‌که آن‌ها عادت‌های دیگری برای آرامش پیدا کنند، لذت کتابخوانی را به آن‌ها بچشانید. محدودکردن یا حتی ممنوعیت استفاده از صفحه‌نمایش تا زمانی که به اندازه‌ی کافی مطالعه صورت گیرد، می‌تواند یکی از راهکارهای خوب باشد.
