در انتخاب رشته چه ملاک‌ها و متغیرهایی را باید در نظر بگیریم؟
علم تصمیم‌گیری بر پایه‌ی معیارها و متغیرها بنا شده است. در واقع:
تعیین ملاک‌ها یا متغیرها و اولویت‌بندی آن‌ها از عوامل مهم تصمیم‌گیری‌های موفق است. پس اگر می‌خواهید به هنگام انتخاب رشته، تصمیم‌گیری درستی داشته باشید، باید ملاک های انتخاب رشته را به درستی تعیین کنید و با اولویت‌بندی آن‌ها تصمیم درست را بگیرید.
انتخاب رشته از مهم‌ترین و حساس‌ترین مراحل زندگی هر شخص به شمار می‌آید و مسیر زندگی آینده‌ی او را تعیین می‌کند، به همین دلیل ملاک های انتخاب رشته از اهمیت بالایی برخوردار است.
هرکس بنابه شخصیت و نوع زندگی و اهداف خود معیارها و ملاک‌های مهمی برای انتخاب رشته دارد، اما باید گفت این معیارها برای بسیاری از دانش‌آموزان تا حدودی یکسان است، فقط میزان اهمیت آن با یکدیگر متفاوت و متغیر است.
ملاک های انتخاب رشته اصولی
برای مثال دانش آموزی به دنبال شغل پردرآمد است و آینده‌ی شغلی رشته‌ی انتخابی برای او از اهمیت بالایی برخوردار است، اما دانش‌آموز دیگری علاقه‌ی شدیدی به طراحی و گرافیک دارد و صرفا ادامه‌ی تحصیل را به عنوان مسیری جهت رسیدن به علاقه‌ی خود انتخاب می‌کند. ما در این مطلب سعی داریم چندین نمونه از این معیار‌های اصلی و مهم را برای دانش آموزان عزیز شرح دهیم تا در انتخاب رشته‌ی خود و رسیدن به موفقیت از آن‌ها بهره ببرند.
✅ ۱) به علایق شخصی خود اهمیت دهید
یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین معیار و ملاک‌ها، علاقه‌ی فرد به رشته و زمینه‌ی خاص است. شخصیت افراد با یکدیگر متفاوت است به همین دلیل همه‌ی افراد حتی اعضای یک خانواده نیز از علایق متفاوتی برخوردارند.
باید بدانید علاقه یک شرط اساسی و مهم در انتخاب رشته است، چه بسا افرادی که از روی توصیه و یا تقلید از دیگران رشته‌ای را انتخاب کرده‌اند و زمان زیادی را نیز صرف تحصیل کرده‌اند، اما بعد از مدت‌ها به دلیل نداشتن علاقه، آن را کنار گذاشته‌اند.
پس ابتدا با تحقیق و بررسی و با استفاده از منابع و کتاب‌های معتبر، علایق خود را به صورت صحیح و شفاف بشناسید. نام رشته‌هایی را که به علایق شما نزدیک است، یادداشت کنید و با در نظر داشتن رتبه و علاقه‌ی خود آن‌ها را انتخاب کنید.
✅ ۲) استعداد ذاتی خود را بشناسید
با این‌که اغلب، استعداد را مترادف با هوش، علاقه و مهارت می‌دانند، اما استعداد، میزان نسبی پیشرفت یک فرد در یک حوزه یا فعالیت خاص است. در این مطلب می‌توانید به صورت کامل در مورد شناسایی استعدادها و تبدیل آن‌ها به مهارت بخوانید.
یک فرد با داشتن مهارت در انجام دادن یک کار می‌تواند موفق شود و آینده‌ی شغلی خوبی داشته باشد. استعداد از مهم‌ترین ملاک‌های انتخاب رشته‌ی دانشگاهی محسوب می‌شود، اما متاسفانه بیشتر دانش آموزان به این نکته‌ی مهم توجه نمی‌کنند و بعد از گذشت سال‌ها نتایج آن را لمس می‌کنند، زمانی که دیگر دیر شده است.
پس قبل از دیر شدن بهتر است در کنار علایق، استعدادهای خود را کشف کنید و آن‌ها را با رشته‌های انتخابی خود مطابقت دهید.
✅ ۳) تعداد واحدها و دروس رشته مدنظر خود را بررسی کنید
بسیاری از افراد و دانش‌آموزان بدون این‌که اطلاع دقیقی از یک رشته تحصیلی داشته باشند، به انتخاب آن اقدام می‌کنند. در حالی‌که، قبل از انتخاب رشته می‌بایست اطلاعات کامل از آن رشته داشته باشید.
- تعداد و عناوین دروسی که برای‌تان انتخاب شده است؟
- چرا این دروس برای این گرایش انتخاب شده‌اند؟
- پس از پایان دوران تحصیل چه تخصص‌ها و مهارت‌هایی باید داشته باشید و … .
✅ ۴) به خواسته‌ها و نظر اعضای خانواده‌تان اهمیت دهید
اعضای خانواده نزدیک‌ترین افراد به شما هستند و هیچ مشاوری همانند آن‌ها نمی‌تواند به اندازه‌ی آن‌ها دلسوز شما باشند. با دقت به حرف‌ها و خواسته‌های آن‌ها توجه کنید، خصوصا در مورد انتخاب دانشگاه و آینده شغلی باید با آن‌ها به توافق برسید.
این موضوع به هیچ وجه به معنای فدا کردن خواسته‌های خودتان و انجام خواسته‌های والدین‌تان نیست. با خانواده‌ی جلسه‌ای ترتیب دهید و تمام دلایل خود را برای انتخاب‌های خود شرح دهید و از آن‌ها بخواهید تا نظرشان را بگویند، مطمئنا اگر جلسه را منطقی و با عشق برگزار کنید، جلسه به خوبی پیش خواهد رفت و بهترین تصمیم اتخاذ خواهد شد.
✅ ۵) آینده شغلی رشته‌ای را که انتخاب می‌کنید، در نظر بگیرید
سال‌ها قبل شاید این نکته زیاد برای دانش آموزان اهمیت پیدا نکرده بود، اما با گذشت سال‌ها و افزایش تعداد فارغ التحصیلان هر رشته و کمبود فرصت‌های شغلی امروزه این ملاک به عنوان یک ملاک مهم برای افراد تبدیل شده است.
علاوه بر استعداد و علاقه باید آینده‌ی شغلی خود را نیز در نظر بگیرید. در این راه از افرادی که در این رشته تحصیل کرده‌اند، دوستان و آشنایان و افراد با تجربه و مشاوران تحصیلی کمک بگیرید، تا کامل با جوانب مثبت و منفی آینده شغلی رشته انتخابی خود آگاه شوید.
✅ ۶) هزینه‌ها و مشکلات احتمالی را مدنظر قرار دهید
هزینه‌ها شاید یکی از معیار‌های اصلی نباشد اما در طول تحصیل، دانشجو را با مشکلات زیادی روبرو می‌کند. قبل از انتخاب رشته و تطابق آن با معیار‌های گفته شده، اندکی نیز به هزینه‌ها و مشکلات احتمالی پیش رو توجه داشته باشید.
بعضی از رشته‌های دانشگاهی دارای واحدهای عملی‌اند و این واحدها نیازمند صرف هزینه و تلاش و پشتکار دانشجو است. برای مثال رشته‌ی معماری یکی از رشته‌های پرهزینه است که برای انجام پروژه‌ها باید ابزار و امکانات زیادی را تهیه کنید، این امر می‌تواند برای افرادی که از وضعیت مالی مناسبی برخوردار نیستند مشکل ساز شود، یا بعضی از رشته‌ها نیازمند آمادگی جسمانی حضور در بعضی نقاط خارج از شهر را دارند. دانش آموزان باید در انتخاب رشته‌ی خود این موارد را نیز درنظر بگیرند.
برای آگاهی از این مسائل می‌توان از افراد تحصیل کرده در این رشته پرس و جو کرد.
✅ ۷) به مکان جغرافیایی دانشگاهی که انتخاب می‌کنید، توجه کنید
شما می‌توانید در دورترین مکان از محل زندگی خود تحصیل کنید و یا این‌که تصمیم بگیرید، در همان شهر زادگاه خود بمانید. همه چیز بستگی به خواست شما دارد.
اگر درشهرستان کوچکی زندگی می‌کنید، احتمالا برای پیشرفت و زندگی در شهرهای بزرگ برنامه‌ریزی کنید. یا ممکن است رشته‌ای که دوست دارید، فقط در دانشگاه‌های خاصی ارائه شوند و … . باید این موضوع را به صورت شفاف برای خود مشخص کنید، این‌که می‌خواهید در بهترین دانشگاه‌ها درس بخوانید یا می‌خواهید در رشته‌ی مورد علاقه‌ی خود شروع به تحصیل کنید و برای‌تان فرقی ندارد که کدام دانشگاه باشد! در این مطلب می‌توانید مزایا و معایب تحصیل در شهرهای دیگر را بخوانید.
نتیجه‌گیری
در انتها باید گفت تمام تلاش ما در زندگی برای رسیدن به رضایت درونی و احساس آرامش است. پس قبل از هر تصمیمی عواقب آن را بسنجید و ببنید که آیا در نهایت رضایت درونی شما را به ارمغان می‌آورد یا خیر؟
از سر اجبار یا برای عقب نماندن از سایر دوستان رشته‌ای را انتخاب نکنید. صرفا برای به یدک کشیدن نام و نشان خاص مانند دکتری یا مهندسی زندگی و آینده خود را تباه نکنید.
ابتدا قبل از هرکاری با افراد آگاه مشورت کنید، صرفا به خاطر این‌که تحصیلات دانشگاهی داشته باشید، وارد دانشگاه نشوید. به خود و آینده خود بها دهید، این مرحله یکی از حساس ترین مراحل زندگی یک فرد است که سرنوشت او را تغییر خواهد داد.
