روش صحیح مطالعه و درس خواندن و بهبود عادت‌های مطالعاتی
آیا تابه‌حال احساس کرده‌اید که عادات مطالعه شما، کارایی رضایت‌بخشی ندارد؟ آیا سردرگم هستید که برای عملکرد بهتر در کلاس و امتحانات چه‌کار می‌توانید انجام دهید؟ وقتی برای مطالعه می‌نشینید نمی‌دانید چگونه حجم عظیمی از اطلاعات را از کتاب‌ها و یادداشت‌های موجود، به نقطه‌ای قابل‌اعتماد در ذهن خود منتقل کنید؟ آیا روش صحیح مطالعه را هنوز کشف نکرده‌اید؟
شما باید روش صحیح مطالعه یا عادات مطالعه درست را ایجاد کنید. در ابتدا، تلاش‌های آگاهانه زیادی برای تغییر عادات مطالعه شما لازم است. اما پس از مدتی، این امر به طبیعت و ذات دوم تبدیل می‌شود و انجام مطالعه آسان‌تر می‌شود.
از روش صحیح مطالعه و راهکارهای توضیح داده شده در مقاله زیر استفاده کنید و عادت‌های مطالعاتی خود را بهبود ببخشید:
✅ خواندن، مطالعه کردن نیست
خواندن و بازخوانی متون یا یادداشت‌ها، درگیری فعالانه با مطالب نیست. فقط خواندن برای کلاس، مطالعه محسوب نمی‌شود.
خواندن را به‌عنوان بخش مهمی از فرایند پیش مطالعه در نظر بگیرید. اما یادگیری اطلاعات، مستلزم مشارکت و درگیری فعال در مطالب است. مشارکت فعال، فرایند ایجاد معنا از متن است که شامل ایجاد ارتباط با درس‌ها، ایجاد مثال‌ها و تنظیم یادگیری خودتان می‌شود.
مطالعه فعال به معنای برجسته‌کردن یا زیرخط کشیدن متن، بازخوانی یا حفظ کردن طوطی‌وار نیست. اگرچه این فعالیت‌ها می‌تواند به شما در انجام و درگیر بودن با کارها کمک کند، اما آنها به‌عنوان تکنیک‌های مطالعه فعال در نظر گرفته نمی‌شوند و ارتباط ضعیفی با بهبود یادگیری دارند.
✅ ایده‌هایی برای مطالعه فعال عبارت‌اند از:
- یک راهنمای مطالعه بر اساس موضوع ایجاد کنید. سؤالات و مسائل را فرمول‌بندی و تنظیم کرده و پاسخ‌های کامل را بنویسید. کوییز خود را ایجاد کنید.
پیشنهاد ویژه
در انتخاب رشته نهم به دهم سردرگم هستید؟
با کمک الگوریتم هوشمند هدایت تحصیلی پروفایل‌سنتر، مناسب‌ترین رشته تحصیلی را با توجه به ویژگیهای شخصیتی و روحیات خود انتخاب کنید.
- معلم شوید. اطلاعات را با کلمات خود با صدای بلند بگویید، انگار که معلم هستید و مفاهیم را به یک کلاس، آموزش می‌دهید.
- مثال‌هایی را که مربوط به تجربیات خودتان است، استخراج کنید.
- نقشه‌های مفهومی یا نمودارهایی که مطالب را توضیح می‌دهند ایجاد کنید.
- نمادهایی را بسازید که مفاهیم را نشان می‌دهند.
- در مورد کلاس‌های غیرفنی (به‌عنوان‌مثال، انگلیسی، تاریخ، روان‌شناسی)، ایده‌های بزرگ را درک کنید تا بتوانید آنها را توضیح، تضاد و ارزیابی مجدد کنید.
- در کلاس‌های فنی، مسائل را حل کرده و مراحل و چگونگی کار آنها را توضیح دهید.
- مطالعه از نظر سؤال، شواهد و نتیجه‌گیری: سؤالی که معلم/نویسنده مطرح کرده است چیست؟ شواهدی که آنها ارائه می‌دهند چیست؟ نتیجه‌گیری چیست؟
سازماندهی و برنامه‌ریزی به شما کمک می‌کند تا دروس خود را فعالانه مطالعه کنید. هنگام مطالعه برای آزمون، ابتدا مطالب خود را سازماندهی کرده و سپس مرور فعال خود را براساس موضوع شروع کنید.
اغلب اساتید موضوعات فرعی را در برنامه درسی ارائه می‌دهند. از آنها به‌عنوان راهنما برای سازماندهی مطالب خود استفاده کنید. به‌عنوان‌مثال، همه مطالب مربوط به یک موضوع (به‌عنوان‌مثال، یادداشت‌های پاورپوینت، یادداشت‌های کتاب درسی، مقالات، تکالیف خانه و غیره) را جمع‌آوری کرده و آنها را در یک ستون و دسته قرار دهید. هر توده و دسته را با موضوع برچسب‌گذاری کرده و بر اساس موضوعات مطالعه کنید.
✅ چرخه مطالعه به عنوان یک روش صحیح مطالعه
چرخه مطالعه، توسعه‌یافته توسط فرانک کریست، بخش‌های مختلف مطالعه را تجزیه می‌کند. که عبارت‌اند از: پیش مطالعه، حضور در کلاس، مرور، مطالعه، و تست میزان درک و متوجه شدن شما. اگرچه هر مرحله ممکن است در یک نگاه واضح به نظر برسد، اما اغلب اوقات دانش‌آموزان سعی می‌کنند راه‌های میان‌بر را انتخاب کرده و فرصت‌ها را برای یادگیری خوب را از دست می‌دهند.
به‌عنوان‌مثال، ممکن است از خواندن و مطالعه قبل از کلاس صرف‌نظر کنید، زیرا استاد مطالب مشابهی را در کلاس تدریس خواهد کرد. با انجام این کار، یک فرصت کلیدی برای یادگیری در حالت‌های مختلف (خواندن و گوش‌دادن) و بهره‌مندی از تمرین‌های تکراری و توزیع شده که توسط از پیش خواندن و حضور در کلاس به دست می‌آورید را از دست می‌دهید.
درک اهمیت همه مراحل این چرخه به شما کمک می‌کند تا مطمئن شوید که فرصت یادگیری مؤثر را از دست نمی‌دهید.
✅ فاصله‌گذاری
یکی از مؤثرترین استراتژی‌های یادگیری “تمرین توزیع شده” است. مطالعه را در چند بازه زمانی کوتاه در چند روز و هفته انجام دهید. مؤثرترین تمرین این است که هر روز مدت کوتاهی روی هر کلاس کار کنید.
کل زمان صرف شده برای مطالعه، یکسان (یا کمتر) از یک یا دو جلسه مطالعه ماراتنی در کتابخانه خواهد بود. اما اطلاعات را عمیق‌تر خواهید آموخت و در طولانی‌مدت بسیار بیشتر حفظ خواهید کرد – که به شما کمک می‌کند تا در مرحله نهایی بهترین نتیجه را کسب کنید.
مهم این است که چگونه از زمان مطالعه خود استفاده می‌کنید، نه این‌که چقدر مطالعه می‌کنید. جلسات مطالعه طولانی منجر به عدم تمرکز و در نتیجه عدم یادگیری و عدم حفظ و ابقا می‌شود.
به‌منظور گسترش مطالعه در بازه‌های زمانی کوتاه در چند روز و هفته، شما باید بر برنامه خود کنترل داشته باشید. در دست‌داشتن لیستی از وظایف برای انجام روزانه به شما کمک می‌کند تا جلسات مطالعه منظم فعال را برای هر کلاس در نظر بگیرید.
سعی کنید هر روز برای هر کلاس کاری انجام دهید. در مورد مدت زمانی که قصد دارید برای هر کار صرف کنید، دقیق و واقع‌بین باشید. نباید بیش از آنچه می‌توانید در طول روز به طور منطقی انجام دهید، در لیست خود وظیفه بگذارید.
به‌عنوان‌مثال:
ممکن است روزانه چند مسئله ریاضی را بتوانید حل کنید، نه همه آنها را یک ساعت قبل از کلاس. یا در درس تاریخ، شما می‌توانید هر روز ۱۵ الی ۲۰ دقیقه را به طور فعال به مطالعه یادداشت‌های کلاس خود اختصاص دهید.
بنابراین، زمان مطالعه شما ممکن است هنوز به همان اندازه باشد، اما به‌جای این‌که فقط برای یک درس آماده شوید، برای همه دروس خود در یک دوره کوتاه آماده خواهید شد. این امر به تمرکز، روی کار ماندن و حفظ اطلاعات کمک می‌کند.
علاوه بر یادگیری عمیق‌تر مطالب، فاصله بین کارها به شما کمک می‌کند تا از تعلل جلوگیری کنید. به‌جای این که مجبور باشید دوشنبه به مدت چهار ساعت با پروژه سخت و دلهره‌آورتان روبرو شوید، می‌توانید هر روز ۳۰ دقیقه روی آن کار کنید.
زمان کوتاه‌تر و سازگارتر برای کار بر روی پروژه‌ای سخت به‌احتمال زیاد قابل‌قبول‌تر است و کمتر احتمال دارد به تأخیر انداخته شود.
در نهایت، اگر باید مطالبی را برای کلاس حفظ کنید (نام، تاریخ، فرمول)، بهتر است برای این مطالب فلش کارت تهیه کنید و در طول روز به طور دوره‌ای به‌جای یک جلسه حفظ طولانی، آن ها را مرور کنید.
✅ مطالعه فشرده
همه انواع درس‌خواندن برابر نیست. اگر به صورت فشرده مطالعه کنید، به موفقیت‌های بیشتری خواهید رسید. جلسات مطالعه فشرده کوتاه هستند و به شما این امکان را می‌دهند که کار را با حداقل تلاش تلف شده انجام دهید. زمان‌های فشرده و کوتاه‌تر برای مطالعه، مؤثرتر از مطالعه طول داده شده است.
در واقع، یکی از مؤثرترین روش صحیح مطالعه ، توزیع مطالعه در چند جلسه است. جلسات مطالعه فشرده می‌تواند ۳۰ یا ۴۵ دقیقه طول بکشد و شامل استراتژی‌های مطالعه فعال است. به‌عنوان‌مثال، خودآزمایی یک استراتژی مطالعه فعال است که شدت و میزان مطالعه و کارایی یادگیری را بهبود می‌بخشد.
بااین‌وجود، برنامه‌ریزی برای صرف ساعت‌ها وقت برای خودآزمایی پایانی، به‌احتمال زیاد باعث حواس‌پرتی شما شده و توجه خود را از دست می‌دهید.
از سوی دیگر، اگر قصد دارید برای ۴۵ دقیقه، خود را دربارهٔ مطالب درسی یاد گرفته شده امتحان کنید و سپس استراحت کنید، به‌احتمال زیاد توجه خود را نگه‌داشته و اطلاعات را حفظ می‌کنید. بعلاوه، جلسات کوتاه‌تر و شدیدتر احتمالاً فشاری را که برای جلوگیری از به تعویق انداختن لازم است، را وارد می‌کند.
✅ سکوت به عنوان یک روش صحیح مطالعه
این مهم است بدانید که کجا در بهترین حالت مطالعه می‌کنید. کتابخانه کاملاً ساکت ممکن است بهترین مکان برای شما نباشد. این مهم است که در نظر بگیرید که چه محیط با چه میزان صدا برای شما عملکرد بهتری دارد. ممکن است متوجه شوید که با برخی صداهای پس‌زمینه تمرکز بیشتری دارید.
برخی از افراد متوجه می‌شوند که گوش‌دادن به موسیقی کلاسیک هنگام مطالعه به تمرکز آنها کمک می‌کند، درحالی‌که برخی دیگر این را به‌شدت حواس برت کننده می‌دانند. نکته این است که سکوت کتابخانه ممکن است به همان اندازه (یا بیشتر) حواس‌پرت کننده‌تر از سروصدای یک سالن بدنسازی باشد.
بنابراین، اگر سکوت حواس شما را پرت می‌کند، اما ترجیح می‌دهید در کتابخانه درس بخوانید، طبقه اول یا دوم را در جایی که صدای پس‌زمینه بیشتری وجود دارد امتحان کنید.
به‌خاطر داشته باشید که مطالعه فعال به‌ندرت در سکوت انجام می‌شود، زیرا اغلب مستلزم بیان و تکرار مطالب با صدای بلند است.
✅ مسائل دوست شما هستند
سروکله زدن زیاد با مسائل برای دروس فنی (به‌عنوان‌مثال ریاضی، اقتصاد، مکانیک و…) مهم است. باید بتوانید مراحل مسائل و علت کار آنها را توضیح دهید. در دوره‌های فنی، معمولاً کار با مسائل مهم‌تر از خواندن متن است.
در کلاس، مسائل تمرینی که توسط استاد نشان داده و شرح داده شده را با جزئیات بنویسید. هر مرحله را حاشیه‌نویسی کنید و در صورت گیج شدن سؤالات خود را مطرح کنید. در حداقلی‌ترین حالت، سؤال و پاسخ را یادداشت و ضبط کنید (حتی اگر مراحل را از دست دادید).
هنگام آماده‌شدن برای آزمون‌ها، فهرستی بزرگ از مسائل مربوط به مطالب و درس‌ها را تهیه کنید. مسائل را حل کنید و مراحل و دلیل کار آنها را توضیح دهید.
✅ عملکرد چند وظیفه‌ای به عنوان یک روش صحیح مطالعه
حجم قابل‌توجهی از تحقیقات نشان می‌دهد که انجام چند کار باعث افزایش کارایی نمی‌شود و در واقع نتایج را تحت تأثیر منفی قرار می‌دهد.
به‌منظور مطالعه هوشمندانه و نه سخت‌تر، شما باید حواس‌پرتی‌های موجود در طول جلسات مطالعه خود را حذف کنید. رسانه‌های اجتماعی، وب‌گردی، گیم بازی‌کردن، ارسال پیام و غیره که از عوامل حواس برتی هستند، اگر به آنها اجازه دهید به‌شدت، بر فشردگی و مؤثر بودن جلسات مطالعه شما تأثیر می‌گذارند.
تحقیقات روشن کرده است که انجام چند کار (به‌عنوان‌مثال، پاسخ به پیام‌ها هنگام مطالعه) ، زمان موردنیاز برای یادگیری مطالب را افزایش می‌دهد و کیفیت یادگیری را کاهش می‌دهد. حذف عوامل مزاحم به شما این امکان را می‌دهد که در طول جلسات مطالعه خود به طور کامل با مطالب درگیر و مرتبط باشید.
اگر برای انجام تکالیف به رایانه خود نیاز ندارید، از آن استفاده نکنید. از برنامه‌های برنامه‌ریزی روزانه برای کمک به شما برای تعیین محدودیت زمانی که می‌توانید در سایت‌های خاصی در طول روز بگذرانید، استفاده کنید. یا تلفن خود را خاموش کنید.
با ایجاد وقفه کوتاه و چک کردن رسانه‌های اجتماعی به مطالعه فشرده خود پاداش دهید (اما مطمئن شوید که زمان استراحتتان را زمان‌بندی کرده‌اید!).
✅ تنظیمات خود را تغییر دهید
چندین مکان برای مطالعه مثلاً در محوطه دانشگاه و اطراف آن پیدا کنید و اگر متوجه شدید یک مکانی، دیگر برای شما فضای مطالعه مناسبی نیست، مکان خود را تغییر دهید. بدانید بهترین زمان و مکان مطالعه برایتان چه زمانی و کجاست.
ممکن است تمرکز شما در ساعت ۱۰ شب به‌اندازه ساعت ۱۰ صبح خوب نباشد. شاید شما در یک کافی‌شاپ با سروصدای پس‌زمینه بهتر مطالعه می‌کنید یا در سالن مطالعه یا در سالن محل اقامت خود بهره‌وری بیشتری دارید. شاید وقتی روی تخت خود مطالعه می‌کنید، خوابتان می‌گیرد. همه این موارد را در نظر بگیرید.
مثلاً مکان‌های مختلفی در داخل و اطراف محوطه دانشگاه در نظر بگیرید که محیط مطالعه خوبی برای شما باشد. به‌این‌ترتیب هرکجا که هستید، می‌توانید محل مطالعه مناسب خود را بیابید. پس از مدتی، ممکن است متوجه شوید که مکان شما بسیار راحت به نظر می‌رسد و دیگر مکان مناسبی برای مطالعه نیست، بنابراین وقت آن است که به مکان جدیدی بروید!
✅ معلم شوید
سعی کنید مطالب را با کلمات خود توضیح دهید، انگار که معلم هستید. می‌توانید این کار را در یک گروه مطالعه یا با یک شریک مطالعه یا به‌تنهایی انجام دهید. گفتن مطالب با صدای بلند نشان می‌دهد که در کجا گیج شده‌اید و به اطلاعات بیشتری نیاز دارید و به شما در حفظ اطلاعات کمک می‌کند.
همان‌طور که در حال توضیح مطالب هستید، از مثال‌ها استفاده کنید و بین مفاهیم (درست مانند معلم) ارتباط برقرار کنید. اشکالی ندارد (حتی تشویق‌کننده است) که این کار را با یادداشت‌های موجود در دست که خودتان آماده کرده‌اید، انجام دهید. در ابتدا ممکن است برای توضیح مطالب به یادداشت‌های خود تکیه کنید، اما در نهایت بدون یادداشت‌ها هم می‌توانید آن ها را آموزش دهید.
ایجاد یک کوییز برای خودتان به شما کمک می‌کند تا مانند استاد خود فکر کنید. استاد شما می‌خواهد چه چیزی را بدانید؟ امتحان کردن خود یک روش صحیح مطالعه بسیار مؤثر است.
یک راهنمای مطالعه تهیه کنید و آن را با خود حمل کنید تا بتوانید سؤالات و پاسخ‌ها را به صورت دوره‌ای در طول روز و در چند روز مرور کنید. سؤالاتی را که نمی‌دانید مشخص کنید و فقط در مورد آن سؤالات از خود کوییز بگیرید. پاسخ‌های خود را با صدای بلند بیان کنید. این به شما کمک می‌کند تا اطلاعات را حفظ کرده و در جاهایی که نیاز است تصحیح کنید.
برای دروس فنی، نمونه مسائل را حل کنید و توضیح دهید که چگونه از سؤال به جواب رسیده‌اید. مسائلی را که برای شما مشکل ایجاد می‌کند دوباره انجام دهید. یادگیری مطالب از این طریق مغز شما را درگیر می‌کند و حافظه شما را به میزان قابل‌توجهی بهبود می‌بخشد.
✅ کنترل تقویم
کنترل برنامه و حواس‌پرتی‌های شما به شما در رسیدن به اهداف کمک می‌کند. اگر تحت کنترل تقویمتان باشید و با آن بیش بروید، قادر خواهید بود تکالیف خود را به پایان برسانید و روی دروستان بمانید.
مراحل روش صحیح مطالعه و قدم‌هایی برای کمک به کنترل تقویمتان هستند:
- در یک روز مشابه در هر هفته، (مثلاً هر پنجشنبه) برنامه خود را برای هفته پیشرو برنامه‌ریزی کنید.
- در طول هر کلاس پیش بروید و آنچه را که می‌خواهید برای هر کلاس در آن هفته تکمیل کنید، بنویسید.
- به تقویم خود نگاه کنید و تعیین کنید که چند ساعت برای تکمیل کار خود وقت دارید.
- تعیین کنید که آیا لیست شما می‌تواند در مدت زمانی که در دسترس دارید تکمیل شود یا خیر. (ممکن است بخواهید مدت‌زمان مورد انتظار برای تکمیل هر کار را بگذارید). در صورت نیاز تنظیمات و مطابقت‌ها را انجام دهید.
به‌عنوان‌مثال، اگر متوجه شدید که تکمیل کار شما بیشتر از آنچه در دسترس دارید طول می‌کشد، به‌احتمال زیاد نیاز به ارجحیت و اولویت‌بندی کارها دارید. شما باید بر اساس مطالبی که در کلاس ارائه می‌شود، درباره خواندنی‌های خود تصمیم بگیرید.
- هنگامی که برای به پایان رساندن تکالیف برنامه‌ریزی کردید، برای جلوگیری از فراموشی، آن را در تقویم یادداشت کنید.
- هر شب قبل از خواب، برنامه خود را برای روز بعد تنظیم کنید. بیدارشدن با برنامه باعث بهره‌وری بیشتر شما می‌شود.
✅ از زمان وقفه به نفع خود استفاده کنید
مراقب هفته‌های آرام و آسان باشید. این آرامش قبل از طوفان است. هفته‌های کاری سبک، زمان مناسبی برای پیشبرد کار یا شروع پروژه‌های طولانی است. از ساعات اضافی برای پیشبرد وظایف یا شروع پروژه‌ها یا مقالات بزرگ استفاده کنید.
شما باید برنامه‌ریزی کنید که هر هفته روی هر کلاس کار کنید، حتی اگر چیزی به‌خاطر آن برای انجام ندارید. در واقع ترجیحاً برای هر یک از درس‌های خود، هر روز کاری انجام دهید. صرف ۳۰ دقیقه برای هر درس و کلاس در هر روز به سه ساعت مطالعه در هفته می‌انجامد. اما توزیع این زمان در شش روز مؤثرتر از فشردن کل آن در یک جلسه طولانی سه‌ساعته است.
اگر تمام‌کارها را برای یک درس و کلاس خاص انجام داده‌اید، سپس از تایم‌های ۳۰ دقیقه‌ای برای پیشبرد یا شروع یک پروژه طولانی‌تر استفاده کنید.
