چگونه مهندس رباتیک شویم؟ / معرفی رشته مهندسی رباتیک، توانایی‌ها و شخصیت‌های مناسب این رشته
با پیشرفت علم و تکنولوژی، دستگاه‌های هوشمندی به‌نام ربات‌ها برای انجام فعالیت‌هایی که انسان‌ها توانایی انجام آن را ندارند، وارد زندگی بشر شده‌اند و روزبه‌روز نیاز بشر به این دستگاه‌ها بیشتر و بیشتر می‌شود. بشر برای رفع نیازهای خود به ساخت این دستگاه‌ها روی آورده است، زیرا ربات‌ها توانایی انجام برخی کارها را دارند که انسان‌ها نمی‌توانند انجام دهند و یا انجام آن برای انسان سخت است و یا فعالیت‌هایی که نیاز به دقت فراوان دارند. ساخت ربات‌ها رشته‌ای به نام مهندسی رباتیک را نیز ایجاد کرده است، تا افرادی که علاقه به ساخت ربات‌ها دارند از طریق این رشته فعالیت کنند. اگر شما نیز به رشتهٔ مهندسی رباتیک علاقه دارید اما در مورد آن چیزی نمی‌دانید، ادامه متن را دنبال کنید.
آیا استعداد مشاغل رباتیک را دارم؟
✅ اهداف رشته مهندسی رباتیک
مهندسی رباتیک زیرشاخه‌ای از رشته‌های مهندسی است که هدف آن ساخت، طراحی، کاربرد و بهره‌برداری از ربات‌ها است. مهندسی رباتیک شاخه‌ای میان‌رشته‌ای از مهندسی برق و مهندسی مکانیک است. یک طراح حرفه‌ای که مسئولیت ایجاد ربات‌ها و سیستم‌های رباتیک را بر عهده دارد، “مهندس رباتیک” نامیده می‌شود.
حال ممکن است برای شما این سؤال پیش آید که ربات چیست و چرا برخی افراد به ساخت آن روی می‌آورند و وارد این رشته می‌شوند؟
باید بگوییم ربات‌ها دستگاه‌هایی هستند که قادر به انجام وظایفی هستند که انسان‌ها قادر به انجام آن نیستند، یا ترجیح می‌دهند آن‌ها را انجام ندهند. برخی از ربات‌ها برای انجام کارهایی ساخته شده‌اند که برای افراد خطرناک هستند مانند کاوش در مین‌ها، خنثی کردن بمب‌ها، کاوش‌های فضایی و دریایی و کار در محیط‌های سرشار از مواد شیمیایی و… .
فعالیت ربات‌ها تنها به محل‌های خطرناک ختم نمی‌شود. ربات‌ها می‌توانند با سرعت و دقت بیشتری بدون خستگی یا کندی، بسیاری از کارها را با دقت بالا انجام دهند، مانند فرایندهای ساخت‌وساز در کارخانجات، عمل‌های جراحی و … .
این رشته در ایران قدمت چندانی ندارد و از شاخه‌های میان‌رشته‌ای محسوب می‌شود.
میان‌رشته‌ای به این معنا که دروسی که در آن ارائه می‌شود تا حدودی مشابه دروس برخی رشته‌ها مانند رشته‌های مهندسی برق گرایش‌های الکترونیک، کنترل، مهندسی مکانیک گرایش طراحی جامدات و مهندسی کامپیوتر گرایش نرم‌افزار است و افرادی که در این رشته‌ها تحصیل کرده‌اند می‌توانند در مقاطع بالاتر با ورود به این رشته یا آموزش مطالب و مهارت‌های موردنیاز این صنعت، وارد بازار کار این شاخه شوند.
✅ ورود به رشته مهندسی رباتیک
افرادی که به این رشته علاقه دارند باید در دبیرستان در رشته‌های فنی، مهندسی تحصیل کرده باشند و در دروس ریاضی، فیزیک و هندسه پایهٔ قوی و خوبی داشته باشند، تا بتوانند با شرکت در کنکور آزمایشی رشته ریاضی و فیزیک، وارد این رشته در دانشگاه شوند.
برای ورود به این رشته همچنین می‌توانید ابتدا در دانشگاه رشته‌های الکترونیک و کامپیوتر و یا مکانیک را انتخاب کنید و در مقطع ارشد در گرایش‌های رباتیک و هوش مصنوعی و یا مکاترونیک تحصیل کنید.
برای ادامهٔ تحصیل در مقاطع بالاتر شما باید در سطح کارشناسی ارشد در رشتهٔ مهندسی رباتیک یا مهندسی کامپیوتر- هوش مصنوعی گرایش رباتیک و در سطح دکتری در رشتهٔ هوش ماشین و رباتیک (از زیرمجموعه‌های مهندسی برق) ادامهٔ تحصیل دهید.
✅ توانایی و ویژگی‌های لازم برای مهندس رباتیک
تمام رشته‌های مهندسی، فنی و عملی هستند و رشتهٔ مهندسی رباتیک نیز از این قاعده مستثنی نیست.
- برای ساخت ربات‌ها دانشجویان این رشته باید علاوه بر آموزش مطالب به‌صورت تئوری به استفاده از این دروس به‌صورت عملی و اجرایی آشنا شوند.
- برای طراحی یک ربات جدید لازم است که شما در برنامه‌نویسی، تنظیم الگوریتم، همچنین طراحی مدارهای الکتریکی الکترونیکی و طراحی مکانیسم بسیار بااستعداد و دانا باشید و در زمینهٔ طراحی کامپیوتری مدار و سایر اجزا و همچنین برنامه‌نویسی در سطح بالایی قرار داشته باشید.
- ساخت ربات‌ها در صنایع و علوم مختلف به ذهنی باهوش و خلاق نیاز دارد، فردی که علاوه بر هوش بالا، در طراحی نیز توانا باشد و ایده‌های جدید ارائه دهد.
- توانایی کار گروهی و جمعی از توانایی‌های لازم برای کار و تحصیل در این رشته است.
- تحصیل در این رشته و انجام فعالیت در آن به فردی نیاز دارد که هوش ریاضی خوبی داشته باشد، زیرا او به مهارت‌های حل مسئله نیاز پیدا خواهد کرد.
- در ساخت ربات افراد متخصص در این رشته باید به تمام جزئیات توجه کافی داشته باشند، به همین علت افرادی که وارد این رشته می‌شوند باید افرادی دقیق، منظم، حساس به تمام امور و مسائل، فعال و پرانرژی باشند.
✅ اهمیت نرم‌افزارها در رشته رباتیک
امروزه در تمامی رشته‌ها، یادگیری نرم‌افزارهای تخصصی از مهارت‌هایی است که به افراد کمک می‌کند تا در رشتهٔ خود موفق و توانمند باشند. مهندسی رباتیک نیز دارای نرم‌افزارهای تخصصی در حوزهٔ خود است و یادگیری آن‌ها برای تمامی دانشجویان و به‌خصوص فارغ‌التحصیلانی که قصد ورود به بازار کار را دارند، واجب و الزامی است.
از جمله نرم‌افزارهای معروف در مهندسی رباتیک می‌توان به Webots, RobotWork, Solidworks, Microsoft Robotics, Catia, ADAMS و … اشاره کرد.
✅ بازار کار و آینده شغلی رشته مهندسی رباتیک
ربات‌ها امروز به علت دقت و بهره‌وری بالا در انجام امور مختلف بسیار کاربرد پیدا کرده‌اند. در دنیا و به‌خصوص کشورهای پیشرفتهٔ صنعتی مانند آمریکا و ژاپن، در انجام بیشتر کارها از انواع مختلفی از ربات‌ها استفاده می‌شود. در ایران نیز با توجه به نیاز بازار صنایع و علوم مختلف این رشته نیز در حال پیشرفت و گسترش است و نیاز به متخصصین حرفه‌ای با مهارت دارد.
کارخانه‌هایی که از صنعت ربات و اتوماسیون استفاده می‌کنند می‌توانند فضای مناسبی برای ادامهٔ کار این افراد باشند. فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در کارخانجات مختلف و صنایع گوناگون مانند صنایع خودروسازی، آزمایشگاه‌ها و محیط‌های کارگاهی و … مشغول به فعالیت شوند.
یک فارغ‌التحصیل مهندسی رباتیک می‌تواند در صنایع خودرو، فولاد، هوافضا، تولید تجهیزات الکترونیکی، هسته‌ای، معدن، نساجی، کامپیوتر، کشاورزی و بسیاری از زمینه‌های دیگر مشغول به کار شود.
✅ شخصیت‌های مناسب برای رشته رباتیک
داشتن علاقه، استعداد، مهارت و شخصیت مناسب با رشته و شغلی که فرد آن را انتخاب می‌کند، می‌تواند در موفقیت وی تأثیرگذار باشد، ازاین‌رو امروزه استفاده از تست‌های شخصیتی و استعدادیابی برای ورود به یک حرفه و رشته اهمیت زیادی پیدا کرده است. تناسب شخصیت و شغل می‌تواند فرد را به شخصی توانمند و موفق در حوزهٔ کاری خود تبدیل کند و رضایت و لذت او از شغل و زندگی شخصی‌اش را بالا ببرد.
با توجه به تیپ‌های شخصیتی 16 گانه مایرز-بریگز (MBTI) برخی تیپ‌های شخصیتی دارای برخی توانایی‌های متناسب با این رشته هستند: مانند تیپ‌های شخصیتی INTJ، ISTP، ISTJ، ESTP.
خلاقیت، توانایی کار گروهی، توانایی حل مسئله، علاقه به فعالیت‌های ملموس و عملی، علاقه و توانایی در فعالیت‌های فنی و توجه به جزئیات از ویژگی‌های مشترک و بارز این تیپ‌های شخصیتی است.
