رشته حقوق/ آیا وکالت برای من مناسب است؟
رشته حقوق یکی از پرطرفدارترین رشته‌های علوم انسانی است که بیشتر دانش‌آموزان این رشته برای انتخاب شغل‌های وکالت، قضاوت، سردفتری، مشاوره‌ی حقوقی در شرکت‌ها و بانک‌ها در آینده آن را انتخاب می‌کنند؛ اما در بین آن‌ها وکالت بین دانش‌آموزان بسیار طرفدار دارد.
می‌توان گفت حداقل نیمی از فارغ‌التحصیلان رشته حقوق جذب شغل وکالت می‌شوند. ما در این مطلب سعی خواهیم کرد در مورد تحصیلات لازم و ویژگی‌های شخصیتی و رفتاری لازم برای موفقیت در این شغل صحبت کنیم.
وکیل شخصی است که بر طبق قانون وظیفه‌ی برقراری عدالت را دارد و در لغت وکیل کسی است که از طرف شخص دیگری (اعم از حقوقی یا حقیقی) به موجب عقد وکالت برای انجام کاری مأمور می‌شود. برخی از وکلا به افراد در حوزه‌های مختلف مشاوره‌ی حقوقی می‌دهند یا به استخدام شرکت‌ها، مؤسسات و سازمان‌ها درآمده و به انجام امور حقوقی و وکالتی شرکت‌ها مشغول می‌شوند.
تحصیلات لازم برای ورود به شغل وکالت
افرادی که قصد دارند در آینده به شغل وکالت روی آورند باید در دبیرستان شاخه‌ی علوم انسانی را انتخاب کنند و پس از فارغ‌التحصیلی در این رشته در کنکور علوم انسانی شرکت کنند و هنگام انتخاب رشته، رشته حقوق یا الهیات و معارف اسلامی (فقه و مبانی حقوق اسلامی) را انتخاب کنند و دوره‌ی کارشناسی این رشته‌ها را به مدت چهار سال بگذرانند.
همچنین فارغ‌التحصیلان کارشناسی ارشد رشته‌های حقوق خصوصی، حقوق سردفتری، حقوق ثبت اسناد و املاک، حقوق اسناد و قراردادهای تجاری، حقوق بین‌الملل، حقوق حمل‌ونقل، حقوق جزا و جرم‌شناسی، حقوق کیفری اطفال و نوجوانان، حقوق عمومی، حقوق نفت و گاز، حقوق بشر، حقوق مالکیت فکری، حقوق اقتصادی، حقوق دادرسی اداری، حقوق هنری و ادبی، حقوق محیط‌زیست، حقوق تجارت بین‌الملل، حقوق خانواده، حقوق تجاری اقتصادی بین‌المللی، حقوق شرکت‌های تجاری، حقوق ارتباطات، مدیریت نظارت و بازرسی، مدیریت اصلاح و کیفرهای قضایی، مدیریت دادگستری نیز می‌توانند به این شغل روی آورند.
همچنین فارغ‌التحصیلان حوزه‌های علمیه نیز می‌توانند با داشتن ویژگی‌های لازم و گذراندن آزمون‌های لازم وارد شغل وکالت شوند.
ازآنجایی‌که بیشتر دانش‌آموزان رشته علوم انسانی به رشته‌ی حقوق علاقه‌مند هستند برای قبولی در این رشته دانش‌آموزان باید بتوانند رتبه‌ی خوبی در کنکور کسب کنند.
آزمون وکالت
سن وکالت در ایران 26 سالگی است، یعنی لقب وکیل بلافاصله بعد از فارغ‌التحصیلی و تنها با تحصیلات دانشگاهی به شما اطلاق نمی‌شود. فارغ‌التحصیلان این رشته‌ها باید در آزمون وکالت شرکت کنند تا بتوانند پروانه‌ی وکالت دادگستری را دریافت کنند. این آزمون توسط کانون وکلای دادگستری برگزار می‌شود.
البته چند سالی است که مرکز مشاوران حقوقی و وکلای قوه قضائیه نیز اقدام به برگزاری این آزمون کرده‌اند. افراد بعد از کسب نمره‌ی قبولی در این آزمون باید در گزینش‌های اداری و مصاحبه‌ی شفاهی نیز نمره‌ی مطلوب را به دست آورند، در این صورت می‌توانند موفق به اخذ پروانه‌ی وکالت دادگستری شوند که به این وکلای کارآموز، وکلای پایه‌ی دو می‌گویند.
این افراد بعد از قبولی در امتحان وکالت باید وارد دوره‌ی کارآموزی شوند. دوره‌ی کارآموزی این وکیلان 18 ماه است. این دوره شامل کار کردن در دفتر وکیل سرپرست و حضور در 36 دادگاه مختلف حقوقی، کیفری، خانواده و اطفال، دادگاه‌های کیفری استان و تجدیدنظر است. در پایان این دوره افراد باید یک پایان‌نامه‌ی تحقیقی را ارائه دهند.
آزمون اختبار
پس از اخذ پروانه و گذراندن دوره‌ی کارآموزی افراد باید در آزمون دیگری که دارای دو مرحله‌ی کتبی و مصاحبه شفاهی است شرکت کنند. به این آزمون، آزمون اختبار می‌گویند که در شش رشته حقوق جزا، حقوق تجارت، آیین دادرسی کیفری، آیین دادرسی مدنی، حقوق ثبت و حقوق مدنی برگزار می‌شود و افراد پس از کسب نمره‌ی مطلوب باید در آزمون مصاحبه نیز شرکت کرده و قبول شوند.
به این صورت که یکی از وکلای کانون وکلا پرونده‌ای را برای شما شرح می‌دهد و شما باید به صورت شفاهی مشکل آن پرونده را حل کنید، بعد از این مرحله نیز مراسم قسم خوردن یا همان تحلیف را باید بگذرانید. این آزمون نیز دو الی سه مرتبه در سال برگزار می‌شود.
با گذراندن سه مرحله‌ی آزمون وکالت، دوره‌ی کارآموزی و آزمون اختبار یک فرد می‌تواند به عنوان وکیل پایه یک دادگستری شناخته شود.
مهارت‌های مورد نیاز برای یک وکیل
وکالت نیز مانند بسیاری از حرفه‌ها و شغل‌ها نیاز به برخی ویژگی‌ها و استعدادها دارد تا فرد بتواند مسیر پیش روی خود را به راحتی بگذراند و در حیطه‌ی شغلی خود به یک فرد موفق تبدیل شود. داشتن برخی ویژگی‌های ذاتی و رفتاری در وجود فرد بسیار مهم و اساسی است.
- ازآنجایی‌که شغل وکالت شغلی سخت و پراسترس است، فردی که قصد انتخاب آن را دارد باید شخصیتی ریسک‌پذیر و منعطف و درعین‌حال قاطع داشته باشد.
- داشتن توانایی کافی برای سخنوری و مهارت نوشتاری بالا از ویژگی‌های اساسی یک وکیل است.
- یک وکیل باید اعتمادبه‌نفس بالایی داشته باشد تا بتواند در حضور جمع اطلاعات و سخنان خود را واضح و رسا توضیح دهد و از موکل خود به خوبی دفاع کند.
- توانایی تحمل فشار کاری زیاد را داشته باشد، چون ممکن است برای یک پرونده چند روز به صورت مداوم و شبانه‌روزی کار کند یا به طور هم‌زمان بخواهد چندین پرونده را با هم پیش ببرد که این امر نیاز به برخی توانایی‌های فیزیکی و روحی دارد.
- توانایی تجزیه‌وتحلیل مطالب و اطلاعات را داشته باشد تا بتواند با تمرکز خود مسیر پرونده را به نفع موکل خود پیش ببرد.
- از صبر و تحمل بالایی برخوردار باشد تا بتواند با دقت و حوصله اطلاعات لازم برای حل پرونده‌ها را به دست آورد و مسیر حل مشکل را ترسیم کند.
- رازدار باشد و بتواند تمام سخنان محرمانه و راز موکل‌های خود را پیش خود حفظ کند.
وظایف یک وکیل
یک وکیل باید با تمام مواد و تبصره‌های قانونی آشنا باشد و به افرادی که برای مشورت در این موارد به او مراجعه می‌کنند، مشاوره دهد. اطلاعات لازم را به دست آورد و بتواند آن‌ها را طبقه‌بندی کند و برای حل پرونده از آن‌ها استفاده کرده و در دادگاه به عنوان نماینده‌ی موکل خود به خوبی از او دفاع کند.
یک وکیل می‌تواند در بخش‌های مختلفی مشغول بکار شود:
- بخش خصوصی – ارائه خدمات حقوقی از جمله گواهی انحصار وراثت، قانون مدنی و خانواده، دادخواهی، آسیب‌های شخصی و قانون جزا
- بخش تجاری – مشاوره دادن و انجام کارهایی برای بخش‌های تجاری مختلف مانند قوانین مربوط به قراردادها، مالیات، قوانین استخدام، خریدوفروش و ادغام شرکت‌ها
- مشاوره‌ی خصوصی به شرکت‌ها، دولت‌ها و مقامات محلی
آینده و بازار کار
به‌طورکلی درآمد یک وکیل تابع تعرفه‌های کانون وکلای دادگستری (که هر سال تعیین می‌شود) و تعداد پرونده‌های ارجاعی است. رشته‌ی حقوق خوشبختانه رشته‌ی محترمی است و از جایگاه اجتماعی خوبی برخوردار است.
اغلب مقامات معروف دنیا مانند سیاستمدارها و روسای جمهور حقوق‌دان هستند. زمینه‌ی فعالیت برای وکیلان بسیار متنوع است و اگر فردی از علاقه و استعداد کافی برخوردار باشد و بتواند مهارت‌ها و تجربه‌های لازم را کسب کند، می‌تواند آینده‌ی خوبی برای خود رقم بزند و در رشته‌ی خود موفق باشد.
شخصی که در آزمون ورودی کانون وکلا قبول شود بعد از اینکه دو سال کارآموزی را با موفقیت سپری کند می‌تواند پروانه‌ی وکالت گرفته و دفتر وکالت تأسیس کند و همچنین اگر مدرک دکترای معتبری از دانشگاه دریافت کند، می‌تواند به تدریس در دانشگاه‌ها مشغول شود.
تیپ‌های شخصیتی مناسب برای وکالت
افراد موفق در هر رشته و شغلی از هر تیپ شخصیتی وجود دارند و نمی‌توان به صورت دقیق گفت که کدام تیپ شخصیتی مختص کدام شغل است؛ اما با بررسی افراد علاقه‌مند به این رشته‌ها و شغل‌ها و افرادی که در این رشته‌ها توانسته‌اند موفقیت‌های بزرگی کسب کنند، می‌توان به برخی ویژگی‌های شخصیتی مشترک رسید.
با بررسی برخی ویژگی‌های مشترک بین افراد موفق و مشهور در این زمینه تا حدودی می‌توان گفت افرادی که دارای تیپ‌های شخصیتی ENTJ، INTJ، ENTP، INTP و ESTJ هستند به سمت شغل وکالت می‌روند.
با توجه به ویژگی‌های تیپ‌های شخصیتی گفته‌شده این افراد شخصیت‌های منعطف، ریسک‌پذیر و تنوع‌طلب هستند و به شغل‌های چالشی علاقه دارند. از قدرت تجزیه‌وتحلیل اطلاعاتی بالایی برخوردار بوده و دارای شخصیتی خلاق برای یافتن راه‌حل‌های مناسب برای حل مشکلات هستند.
