آزمون‌های تشخیصی سطح دو
درمانگر بعد از غربالگری (اجرای آزمون‌های مشترک‌الحوزه) باید به بررسی دقیق‌تر حوزه‌های مشکوک بپردازد. در واقع نشانگان بررسی می‌شوند اما همچنان آزمون‌ها برای برچسب زدن یک اختلال نیست بلکه این آزمون‌ها حضور نشانگان را بررسی می‌کنند.
آزمون‌های سطح دوم به درمانگر کمک می‌کنند تا اولاً در زمان خود صرفه‌جویی کند و ثانیاً به طور منسجم تمام نشانگان مهم را بررسی کند.
اگر مراجع در این آزمون‌ها نمرات بالایی دریافت کند (نشانگان بیشتری را داشته باشد)، توصیه می‌شود تا درمانگر آزمون‌های شدت نشانگان را که به طور کاملاً تخصصی اختلالات را بررسی می‌کنند، اجرا کند. در واقع آزمون‌های سطح دو در حد آزمون‌های مشترک‌الحوزه سطحی و در سطح آزمون‌های شدت نشانگان عمیق نیستند. این آزمون‌ها معمولاً براساس سن مراجع طبقه‌بندی می‌شوند و حوزه‌های اصلی یا مهم اختلالات را بررسی می‌کنند.
درمانگر می‌تواند پس از اجرای آزمون‌های مشترک‌الحوزه یا بعد از مصاحبه براساس فرضیات خود این سطح از آزمون‌ها را اجرا کند. در این آزمون‌ها اگر فردی نمرات بالایی در گویه‌‌های مربوط به نشانگان خاصی (مثلاً افکار تکرار شونده) گرفته است، بهتر است که درمانگر این حوزه را از طریق اجرای آزمون‌های شدت نشانگان (مثلاً آزمون وسواس) مد نظر قرار دهد.
در واقع مسیر این آزمون‌ها مانند یک قیف است. آزمون‌های مشترک‌الحوزه اطلاعات زیادی را با جزئیات کم بررسی می‌کنند؛ اما هر قدر که پیش‌تر می‌روند، آزمون‌ها عمیق‌تر می‌شوند تا در نهایت درمانگر بتواند به تشخیص اختلال احتمالی دست پیدا کند. سطح آخر به درمانگر در تشخیص اختلال کمک خواهد کرد.
آزمون‌های تشخیصی سطح دو
متخصصین می‌توانند این آزمون‌ها را برای کودکان (11 تا 17 سال)، والدین (والد کودک 6 تا 17 سال) و بزرگسالان (18 سال به بالا) اجرا کنند.
درمانگر با شکل‌گیری فرضیاتش بعد از اجرای آزمون غربالگری یا در حین مصاحبه می‌تواند آزمون‌های سطح دو را اجرا کند. به این طریق می‌تواند درباره وضعیت مراجع نتیجه‌گیری کند یا مراجع را برای آزمون‌های سطح آخر (شدت نشانگان) ارجاع دهد. از ویژگی‌های این آزمون کوتاه بودن آن است. لازم به توضیح است که آزمون‌های سطح یک بیشتر به بررسی شکایت‌های افراد (جنبه‌های ملموس‌تر مشکلات) می‌پردازد. آزمون‌های سطح دو، وجود نشانگان و آزمون‌های سطح سه، شدت نشانگان را بررسی می‌کنند. بنابراین توصیه می‌شود که اگر مراجع در هر کدام از آزمون‌های سطح دو نمره بالایی گرفت، متخصص آزمون شدت نشانگان را اجرا کند.
انواع آزمون‌های تشخیصی سطح دو
نشانگان مربوط به اختلالات بر اساس راهنمای اختلالات روانپزشکی آمریکا (DSM-5) تهیه شده است و ممکن است تعریف اختلالات یا دسته‌بندی آن‌ها در منابع دیگر کمی متفاوت باشد.
این مجموعه 10 حوزه را در سه گروه (والد، کودک، بزرگسال) بررسی می‌کند که در ادامه به آن می‌پردازیم.
عصبانیت
تحریک‌پذیری، بدخلقی و حساسیت بالا می‌تواند از نشان‌دهنده ویژگی عصبانیت باشد.
اضطراب
ترس، اضطراب، نگرانی، پریشانی و حساسیت بالا می‌توانند نشان‌دهنده ویژگی‌های اضطراب باشند. همچنین اضطراب ممکن است عملکرد در توجه و تمرکز را نیز برهم زند.
افسردگی
احساس بی‌ارزشی، ناامیدی، درماندگی، ناکامی، حس شکست و داشتن حس غم از ویژگی‌های افسردگی است.
مانیا (شیدایی)
مانیا یا شیدایی شامل سرخوشی زیاد، اعتماد‌به‌نفس کاذب، خواب کم، صحبت و فعالیت بیش از حد می‌شود.
مصرف مواد
وقتی فردی برخی داروها (مانند مسکن‌ها و محرک‌ها) را بیش از حد مجاز و بدون نسخه پزشک مصرف کند یا فردی به مصرف مواد مخدر یا مشروبات الکلی به میزان زیاد وابسته باشد، احتمالاً مشکلات سوءمصرف مواد را تجربه می‌کند.
افکار و رفتارهای تکراری
پرداختن مکرر ذهن به کاری یا فکری می‌تواند آزاردهنده باشد و ناتوانی در کنترل این افکار و اعمال می‌تواند منجر به اختلال در کار، تحصیل و فعالیت‌های اجتماعی شود.
اختلال خواب
هنگامی‌که فردی از کیفیت و کمیت خواب خود راضی نباشد، مشکلات خواب را تجربه می‌کند. برای مثال از جمله برخی مشکلات خواب عبارتند از: سخت به خواب رفتن یا سخت بلند شدن از تخت. داشتن احساس خستگی با وجود خوابیدن.
نشانه‌های روان‌تنی
منظور از مشکلات روان‌تنی، بیماری‌ها و مشکلات جسمانی هستند که منشا روانی دارند. برای مثال درد در مفاصل، کمردرد، سردرد، مشکلات معده، تغییرات هورمونی و مشکلات قاعدگی، درد در قفسه سینه، تنگی نفس، مشکلات جنسی، سرگیجه، غش، مشکلات گوارشی، احساس خستگی و … می‌توانند بخشی از مشکلات روان‌تنی باشند.
تحریک‌پذیری
این ویژگی نیز در بسیاری از مشکلات روانشناختی وجود دارد. میزان دلخور و اذیت شدن با علت آن همخوانی ندارد و فرد کنترل کمی بر خشم خود دارد و مکرراً عصبانی یا ناراحت می‌شود.
بی‌توجهی
بی‌توجهی می‌تواند نتیجه اختلالات متفاوتی باشد. این مشکل می‌تواند ریشه در مشکلات خلقی، عصب‌شناختی و حتی مشکلات جسمانی داشته باشد. معمولاً ملموس بودن این ویژگی در تحصیل و کار افراد از ویژگی‌های مهم در تشخیص مشکلات است.
