چگونه می‌توان فضانورد شد: معرفی رشته هوافضا

یکی از رشته‌های بسیار جذاب و پرطرفدار مهندسی، رشته‌ی علوم فضایی است. البته این رشته در ایران بیشتر روی بعد مهندسی این علم کار می‌کند و نام مهندسی هوافضا را به آن داده‌اند، اما در کشورهای پیشرفته‌ی جهان علاوه بر بخش مهندسی  برای کشف و تحقیقات فضایی نیز از متخصصان این رشته و رشته‌های مشابه آن استفاده می‌شود.

هدف اصلی این رشته بیشتر روی ساخت هواپیما و موشک و جنگنده‌های نظامی است. ما در این مطلب می‌خواهیم در مورد رشته‌ی مهندسی هوافضا، توانمندی‌های لازم برای موفقیت در این رشته و شغل با شما صحبت کنیم.

✅ راه‌های ورود به رشته‌ مهندسی هوافضا

رشته‌ی مهندسی هوافضا یکی از رشته‌های دشوار گروه مهندسی است. برای تحصیل در این رشته باید در شاخه‌ی علوم ریاضی و فیزیک در دبیرستان تحصیل کرده باشید و سپس با کسب رتبه‌ی مناسب در کنکور ریاضی وارد این رشته شوید. لازم به ذکر است این رشته به دروس ریاضی و فیزیک بسیار وابسته است. داوطلب علاقه‌مند به این رشته باید در این دروس از توانمندی بسیار خوبی برخوردار باشد.

بیشتر دروس تخصصی این رشته به زبان انگلیسی هستند، همچنین مطالب و مقالات علمی این رشته نیز به این زبان منتشر می‌شوند، پس محصلان این رشته باید در زبان انگلیسی مهارت خوبی داشته باشند. این رشته یکی از رشته‌های پرمخاطب و پرطرفدار کنکور ریاضی است و از طرفی ظرفیت پذیرش آن و دانشگاه‌هایی که این رشته در آن‌ها ارائه می‌شود کم است این عوامل موجب شده تا برای قبولی در این رشته دانش‌آموزان باید رتبه‌ی نسبتاً بالایی در کنکور به دست آورند تا بتوانند وارد این رشته شوند.

✅ رشته‌ هوافضا

مهندسی هوافضا یکی از رشته‌های مهندسی است که هدف اصلی آن طراحی و ساخت هواپیما و فضاپیما است.

طراحی هواپیما، فضاپیما، ماهواره، ماهواره‌برها و موضوعات وابسته، طراحی خودروهای کم‌مصرف و تجهیزات خاص نفت و گاز و سیستم‌های تولید توان و نیروگاهی نیز از دیگر موضوعات وابسته به این رشته است. این رشته‌ی مهندسی به‌طورکلی به دو بخش اصلی هوانوردی و کیهان‌نوردی که تا حدودی با یکدیگر همپوشانی دارند، تقسیم می‌شود.

✅ قدمت رشته مهندسی هوافضا در دنیا

قدمت این رشته به زمانی می‌رسد که انسان‌ها سعی داشتند وسایل پرنده‌ای طراحی کنند که در هوا حرکت داشته باشد. با به وجود آمدن این موضوع، اثبات شد که برای پرواز باید محاسبات ریاضی و علمی نیز انجام شود. این محاسبات همان محاسباتی هستند که مهندسین هوافضا امروزه با نوع پیشرفته‌ی آن سروکار دارند.

با گذشت زمان تمایل بشر به پروازهای طولانی بیشتر و بیشتر شد و علم هوافضا هم روزبه‌روز پیشرفت کرد و از آن‌ پس مهندسان هوافضا به طراحی و ساخت وسایل پرنده‌ای با عملکرد پروازی و آئرودینامیکی خوب، سازه‌ی محکم و سبک که موتورهای قدرتمندی داشته باشد فکر می‌کردند.

✅ قدمت و تاریخچه‌ رشته مهندسی هوافضا در ایران

این رشته‌ی جذاب بعد از انقلاب اسلامی، توسط دانشجویان ایرانی که در آمریکا به تحصیل این رشته پرداخته بودند وارد ایران شد و در دانشگاه‌های کشور شروع به فعالیت کرد. این رشته با توجه به لیست دروسی که برای دانشجویان ارائه می‌دهد شباهت زیادی با رشته‌ی مهندسی مکانیک دارد. در گذشته این رشته یکی از گرایش‌های رشته‌ی مهندسی مکانیک بود که بعدها به صورت مستقل به یک رشته تبدیل شد. در واقع پنجاه‌درصد دروس این دو رشته با هم یکسان‌اند و در بعضی دانشگاه‌ها کلاس‌های درس مشترکی نیز در بعضی دروس برگزار می‌شود.

امروزه این رشته در کشور ما به صورت چشمگیری رشد کرده است، به‌طوری‌که هوافضا به‌عنوان رشته‌ی اول علمی ایران در نقشه جامع علمی کشور شناخته شده است، همچنین بودجه‌های کلانی در بخش نظامی و غیرنظامی به رشد این رشته اختصاص داده شده است.

هوافضا برای انجام فعالیت‌های خود به رشته‌های دیگری همچون مکانیک، متالورژی، علوم رایانه، مهندسی عمران و الکترونیک نیاز دارد. در ایران سالانه حدود ۷۰۰ نفر در مقطع کارشناسی، ۴۰۰ نفر در مقطع کارشناسی ارشد و ۲۵ نفر در مقطع دکتری از این رشته فارغ‌التحصیل می‌شوند.

✅ کاربرد مهندسی هوافضا

ازآنجایی‌که هدف اصلی این صنعت طراحی و ساخت وسایل پرنده مانند هواپیما و موشک و… است فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در تمامی شرکت‌ها، سازمان‌ها، مؤسسات و هر جایی که بحث پرواز و هواپیما باشد مشغول به فعالیت شوند، اما علاوه بر اشتغال در مراکز فوق، یک مهندس هوافضا با تسلط بر علوم آئرودینامیک، طراحی سازه و روش‌های طراحی توربو ماشین‌ها توانایی کار در شاخه‌های متعددی از مهندسی و پروژه‌های خارج از حیطه صنایع هوافضایی را نیز دارد.

کاربرد زمینه‌های مطالعاتی یک مهندس هوافضا تنها به طراحی هواپیما و وسایل پرنده محدود نمی‌شود. صنایع خودروسازی، ساخت کشتی، ساخت و طراحی توربین‌های گازی نیروگاه‌ها و پالایشگاه‌ها و سازه‌های زمینی و دریایی همگی از حوزه‌های فعالیتی این رشته هستند. بخش پژوهش عملیاتی، مؤسسات آموزشی، مدیریت حمل‌ونقل و ترابری، عملیات نیروگاهی، عملیات تأسیسات گازی و نفتی و صنایع خودرو، چند نمونه از مواردی هستند که از تخصص فارغ‌التحصیلان مهندسی هوافضا استفاده می‌کنند.

✅ لیست دانشگاه‌هایی که رشته‌ هوافضا در آن‌ها تدریس می‌شود

این رشته در دانشگاه‌های صنعتی شریف، دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری (وابسته به نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران)، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، صنعتی مالک اشتر، صنعتی امیرکبیر، صنعتی خواجه‌نصیرالدین طوسی، دانشگاه صنعتی ارومیه، دانشگاه فنی و مهندسی بوئین‌زهرا و دانشگاه آزاد واحد نجف‌آباد و علوم و تحقیقات در تمام مقاطع تدریس می‌شود.

✅ مهارت و توانمندی‌های لازم برای رشته‌ هوافضا

همان‌طور که اشاره شد دانشجویان این رشته باید در دروس ریاضی و فیزیک قوی باشند و زبان انگلیسی را در سطح خوب فراگیرند. همچنین باید از مهارت‌های فنی و عملی برخوردار باشند، چون در این رشته باید به صورت عملی دروس ریاضی و فیزیکی که می‌آموزند را در شغل خود بکار گیرند. دانشجویان این رشته باید با برنامه‌های رایانه‌ای مختص این رشته نیز آشنا شوند.

✅ بازار کار و فرصت‌های شغلی یک مهندس هوافضا

مهندسین هوافضا می‌توانند در تمامی مؤسسات و مراکز تحقیقاتی که در زمینه‌ی تولید، ساخت و طراحی وسایل هواگرد-فضاگرد مانند هواپیما، بالگرد، ماهواره، موشک، سیستم‌های دفاعی، فضاپیما و غیره فعالیت می‌کنند، مشغول به کار شوند. همچنین در فرودگاه‌ها و تمامی شرکت‌ها و سازمان‌هایی که به هر دلیلی از وسایل پرنده استفاده می‌کنند می‌توانند به‌عنوان کارشناس در قسمت تعمیر، نگهداری و عملیات آن فعالیت کنند.

یک مهندس هوافضا علاوه بر شرکت‌های هوایی در نیروگاه‌ها، صنایع نفت و گاز و صنایع خودروسازی، فرصت‌های شغلی خوبی دارد. صنایع دفاعی به‌عنوان طراح موشک و جنگ‌افزارها می‌تواند محل کار و فعالیت مناسبی برای مهندسین هوافضا باشد. در نهایت به دلیل دانش‌هایی که کسب می‌کنند می‌توانند در مکان‌های دیگری مانند صنایع خودروسازی، نفت و گاز و نیروگاه‌ها هم فعالیت کنند.

✅ شخصیت‌های مناسب رشته‌ مهندسی هوافضا

با توجه به بررسی‌های انجام‌شده پیرامون تیپ‌های شخصیتی و مهارت‌های لازم برای رشته‌ی هوافضا شخصیت‌های INTJ، ESTJ، ISTJ، ESTP، ISTP مناسب این رشته هستند. ویژگی مشترک این شخصیت‌ها توانایی استدلال بالا، توانایی انجام کارهای فنی و عملی، دقت به جزئیات است.

در نهایت باید گفت اشخاصی که علاقه‌ی زیادی به سفرهای فضایی دارند و می‌خواهند در آینده فضانورد شوند باید بدانند زمینه‌های این شغل در ایران فعلاً وجود ندارد و برای رسیدن به آن می‌توانند به خارج از کشور مهاجرت کنند و در شرکت‌های بزرگی که در زمینه‌ی هوافضا فعالیت می‌کنند مانند ناسا، مشغول به کار شوند.

البته سازمان ناسا نیز در استخدام‌های خود شرایط و ویژگی‌های جسمی و توانایی‌های خاصی را برای جذب نیرو در نظر می‌گیرد. این افراد باید علاوه بر شرایط جسمی مناسب، تحصیلات دانشگاهی و قدرت ذهنی خوبی داشته باشند. تحصیلات آکادمیک یکی دیگر از پیش‌نیازها برای سفر شما به فضاست و لازم است اضافه نماییم رشته‌ی تحصیلی‌تان نیز اهمیت دارد و هر رشته‌ای مورد قبول نیست. علاقه‌مندان برای فضانورد شدن باید دست‌کم مدرک لیسانس در یکی از رشته‌های علوم، ریاضی یا مهندسی داشته باشند.