جهش تحصیلی/ نکات مثبت و منفی و انواع آن
جهش تحصیلی عبارت است از پیشرفت دانش آموزانی که در یک موضوع خاص دارای استعداد تعیین شده‌اند و قراردادن آنها در سرعتی که آنها را از برنامه درسی معمولی مدرسه، جلوتر قرار می‌دهد.
جهش تحصیلی به‌عنوان “نیاز اساسی” برای دانش‌آموزان بااستعداد توصیف شده است. زیرا مطالب متناسب با سطح‌شان را در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌دهد. این عمل در سراسر جهان انجام می‌شود.
تأثیر جهش تحصیلی
برنامه‌های جهش تحصیلی که به‌خوبی اجرا شده‌اند، عموماً برای دانش‌آموزان مفید بوده اند. به‌عنوان‌مثال، این جهش باعث شده است که دانش‌آموزان بااستعداد، نسبت به وضعیت و نمرات آینده دانشگاه، پیشرفت شغلی و ارزیابی عملکرد، نسبت به همسالان خود عملکرد بهتری داشته باشند.
مدیریت مؤثر شامل اطمینان از آمادگی دانش‌آموزان، هم از لحاظ تحصیلی و هم از لحاظ احساسی، و ارائه پشتیبانی و منابع لازم است.
برنامه‌های جهش کوهورت که در آن تعدادی از دانش‌آموزان هم‌زمان با یکدیگر جهش می‌کنند، اغلب به طور ویژه‌ای مؤثر هستند.
بااین‌حال، برنامه‌های جهش اغلب با مشکل روبرو می‌شوند. زیرا بسیاری از معلمان، مدیران و والدین نسبت به مزایای جهش شک دارند. با این حال بزرگسالانی که خود جهش را تجربه کرده‌اند، تمایل زیادی به این فرایند دارند.
گزارش تأثیرگذار 2004 ایالات متحده A Natio Deced ، 20 مورد از مزایای جهش تحصیلی را بیان می‌کند که می‌تواند به چهار نکته اصلی تقلیل یابد:
- جهش تحصیلی مزایای بیشتری را نسبت به هر رویکرد دیگری مانند آموزش متمایز یا آموزش غنی ارائه می‌دهد.
- تحقیقات شواهدی مبنی بر ناسازگاری اجتماعی یا احساسی ناشی از جهش را ارائه نکرده است.
- جهش تحصیلی با فراهم‌کردن گروه همسالان با مطابقت بهتر و آزادکردن آن ها از یک محیط اجتماعی دشوار، به برآوردن نیازهای عاطفی و اجتماعی دانش‌آموزان بااستعداد کمک می‌کند.
- عدم جهش در دانش‌آموزی که قادر به جهش تحصیلی است به‌احتمال زیاد تأثیرات نامطلوبی بر انگیزه و بهره‌وری او خواهد داشت. و حتی ممکن است منجر به ترک تحصیل شود.
پیگیری این گزارش در سال 2015 ، A Nation Empowered ، تحقیقی را که در دهه گذشته رخ‌داده است برجسته می‌کند و شواهد بیشتری را ارائه می‌دهد که جهش تحصیلی، هنگامی که به‌درستی اعمال شود، می‌تواند برای دانش‌آموزان بااستعداد بسیار مفید باشد.
تحقیق در مورد جهش تحصیلی
تحقیقات اخیر نشان داده است که مزایای جهش ممکن است تا بزرگسالی نیز ادامه یابد. به‌عنوان‌مثال، دو مطالعه نشان داده است افرادی که جهش کامل را تجربه می‌کنند (به‌عنوان‌مثال، جهش کلاسی، فارغ‌التحصیلی زودتر از دبیرستان) سالانه حدود 5 درصد بیشتر از افراد مشابه که از این فرایند استفاده نکرده‌اند درآمد دارند. بااین‌حال، توجه به این نکته ضروری است که هیچ یک از مطالعات نمی‌تواند رابطه علت و معلولی را اثبات کند. و نویسندگان مراقب هستند که این موضوع را به‌صراحت ذکر کنند.
یکی از مهم‌ترین نگرانی‌هایی که در مورد جهش به آن اشاره شده، تأثیر بر اجتماعی شدن است. یک مطالعه که در طول بیش از 35 سال انجام شد و در سال 2020 در مجله روان‌شناسی تربیتی از مطالعه وندربیلت از مطالعه جوانان پیش از موعد ریاضی منتشر شد، نشان می‌دهد که هیچ اثر منفی بر رفاه بلندمدت جوانان بااستعداد در اثربخش تحصیلی مانند، نادیده‌گرفتن نمرات، فارغ‌التحصیلی زودهنگام یا ترکیبی از روش‌های پیشرفته تعین سطح آموزشی، وجود ندارد. در واقع، نویسندگان اظهار کردند که چنین نگرانی‌هایی “بی‌ثمر” است.
انواع جهش
جهش در دانشگاه
در این روش دانشجو دو یا چند رشته را در مجموع در چهار سال به پایان می رساند و/یا مدرک پیشرفته را به همراه یا به جای مدرک کارشناسی اخذ می کند. جهش آکادمیک همچنین در مقاطع تحصیلات تکمیلی و حرفه ای با برنامه های درجه دوگانه و برنامه های ترکیبی کارشناسی-حرفه ای مانند برنامه های تسریع شده JD قابل انجام است.
تعیین سطح پیشرفته
تعیین سطح پیشرفته یک برنامه منحصربه‌فرد در ایالات متحده و کانادا است که در ابتدا توسط صندوق توسعه آموزش توسعه‌یافته و اکنون توسط هیئت‌مدیره کالج اداره می‌شود.
ثبت‌نام هم‌زمان یا دوگانه
در ثبت‌نام دوگانه، دانش‌آموز به طور هم‌زمان در دو مؤسسه جداگانه و مرتبط با دانشگاه ثبت‌نام می‌کند که عمدتاً یک دبیرستان و کالج یا دانشگاه عمومی است. یکی از انواع فرعی ثبت‌نام دوگانه، ثبت‌نام هم‌زمان است که در آن دانش‌آموز به طور هم‌زمان هم اعتبار دبیرستان و هم کالج را برای یک دوره واحد دریافت می‌کند. برنامه‌های ثبت‌نام دوگانه می‌تواند به دانش‌آموزان اجازه دهد تا زودتر فارغ‌التحصیل شوند، یا با پشتوانه پیشرفته وارد دانشگاه شوند.
کلاس‌های ترکیبی
کلاس ترکیبی کلاس‌هایی است که مقطع تحصیلی را با هم ترکیب می‌کند. درحالی‌که به‌خودی‌خود، عملی برای جهش طراحی نشده است، در برخی موارد این موقعیت می‌تواند به دانش‌آموزان جوان اجازه دهد تا از نظر تحصیلی و اجتماعی با همتایان بزرگ‌تر از خود تعامل داشته باشند.
پیشرفت مداوم
در آموزش مداوم، به‌محض تکمیل و تسلط بر محتوا، مطالب به‌تدریج به دانش‌آموز داده می‌شود و به‌محض آماده‌شدن دانش‌آموز برای آن، به سراغ مطالب پیشرفته می‌رود.
فشرده‌سازی برنامه درسی یا دوره تحصیلی
فشرده‌سازی برنامه درسی شامل تجزیه‌وتحلیل یک واحد برنامه درسی اختصاص‌داده‌شده تعیین اینکه به کدام قسمت از آن دانش‌آموز قبلاً تسلط داشته است. و ارائه استراتژی‌های جایگزین است تا دانش‌آموز بتواند بدون تکرار این مطالب قبلاً تسلط یافته، واحد را تکمیل کند.
در یک برنامه درسی فشرده، آموزش دانش‌آموز مستلزم کاهش میزان فعالیت‌های مقدماتی و مشق و تمرین است. تجربیات آموزشی نیز ممکن است بر اساس اهداف آموزشی نسبتاً کمتری در مقایسه با برنامه درسی عمومی باشد.
زمان به‌دست‌آمده ممکن است برای آموزش محتوای پیشرفته‌تر یا شرکت در فعالیت‌های غنی‌تر و پرمایه‌تر استفاده شود. فشرده‌سازی برنامه‌های درسی نه‌تنها در وقت شما صرفه‌جویی می‌کند، بلکه خستگی و بی‌حوصلگی دانش‌آموزان را نیز کاهش می‌دهد.
آموزش از راه دور
همانند جهش فوق‌برنامه، هنگام استفاده از دوره‌های از راه دور یا مکاتبه‌ای، دانش‌آموز در دوره‌هایی که خارج از آموزش معمول مدرسه ارائه می‌شود ثبت‌نام می‌کند.
ممکن است آموزش به‌صورت سنتی از طریق پست ارائه شود، اما به طور فزاینده‌ای از دوره‌های آنلاین استفاده می‌شود. استفاده مؤثر از آموزش از راه دور مستلزم درجه بالایی از استقلال و انگیزه است.
فارغ‌التحصیلی زودهنگام از دبیرستان
در فارغ‌التحصیلی زودهنگام، دانش‌آموز از دبیرستان یا کالج در سه سال و نیم یا کمتر فارغ‌التحصیل می‌شود. به‌طورکلی، این امر با افزایش میزان دوره‌های درسی که هرسال در دبیرستان یا کالج به عهده گرفته می‌شود، انجام می‌شود. اما ممکن است از طریق ثبت‌نام دوگانه/هم‌زمان یا دوره‌های فوق‌برنامه و مکاتبه‌ای نیز انجام شود.
ورود زودهنگام به دانشگاه
ورود زودهنگام به کالج که گاهی اوقات “پذیرش زودهنگام” نامیده می‌شود، عملی است که به دانش‌آموزان دبیرستانی اجازه می‌دهد یک یا چند سال قبل از سن سنتی ورود به دانشگاه و بدون اخذ دیپلم دبیرستان وارد دانشگاه شوند.
در برخی موارد این کار به‌صورت جداگانه و منحصراً انجام می‌شود. و بسیاری از دانشگاه‌ها و کالج‌ها به‌صورت موردی چنین پذیرش‌هایی را مجاز می‌دانند. بااین‌حال، این نیز اغلب به‌عنوان بخشی از یک برنامه جهش گروهی انجام می‌شود که در آن بسیاری از این دانش‌آموزان هم‌زمان با هم به کالج می‌روند. این برنامه‌ها ممکن است شبکه حمایتی اجتماعی را در اختیار دانش‌آموزان خود قرار داده و در برخورد با سازگاری و مطابقت دهی کمک کنند.
پذیرش زودهنگام در مهدکودک
در پذیرش زودهنگام در مهدکودک، دانش‌آموزان قبل از حداقل سن برای ورود به مدرسه مطابق سیاست منطقه یا ایالت وارد مهدکودک می‌شوند. این شکل از جهش، موانع کمتری نسبت به سایرین ایجاد می‌کند. زیرا دانش‌آموز را در گروه همسالانی قرار می‌دهد که احتمالاً دانش‌آموز مدتی با آنها خواهد ماند.
در بسیاری از مناطق مدرسه‌ای ایالات متحده، پذیرش زودهنگام نیاز به ارزیابی دارد که ممکن است شامل یک کلاس ساختگی برای آزمایش آمادگی احساسی باشد.
- پذیرش زودهنگام در کلاس اول: اغلب در جایی اتفاق می‌افتد که پذیرش زودهنگام در مهدکودک مجاز نیست. این عمل می‌تواند ناشی از نادیده‌گرفتن مهدکودک یا جهش دانش‌آموز از مهدکودک در اولین سال مدرسه دانش‌آموز باشد. این رویکرد دوم، یعنی کنارگذاشتن مهدکودک به‌طورکلی، چیزی است که اغلب توسط مدیران مدارس ایالات متحده با آن مخالفت می‌شود.
- ورود زودهنگام به راهنمایی یا دبیرستان: ورود زودهنگام به دبیرستان به دانش‌آموز این امکان را می‌دهد تا از گیرافتادن در “الگوی نگه‌داری” دوره راهنمایی جلوگیری کند.
پرش از مقطع تحصیلی
یکی از شناخته‌شده‌ترین اشکال جهش تحصیلی، پرش از مقطع تحصیلی شامل پیش‌بردن دانش‌آموز از یک یا چند مقطع است. در مواردی که پرش از مقطع تحصیلی مناسب نیست، به‌جای آن فرم‌های دیگری از جهش توصیه می‌شود.
یکی از معیارهایی که برای تعیین مناسب بودن پرش از مقطع تحصیلی مورداستفاده قرار می‌گیرد، مقیاس جهش آیووا است که در سال 2009 به چاپ سوم رسید.
به طور خاص، IAS چهار شرط را مشخص می کند که تحت آنها پرش از مقطع تحصیلی عاقلانه نیست:
- اگر ضریب هوشی دانش‌آموز کمتر از 120 باشد (یعنی کمتر از یک انحراف استاندارد بالاتر از میانگین)
- در صورتی که دانش‌آموز در مقطع تحصیلی فعلی، دانش‌آموز خواهر یا برادر دارد
- دانش‌آموز، خواهر یا برادری در مقطعی داشته باشد که دانش‌آموز در آن جهش خواهد کرد
- و اگر دانش‌آموز نمی‌خواهد از مقطعش پرش کند
برنامه‌های فوق‌برنامه
در جهش فوق‌برنامه، دانش‌آموزان تصمیم می‌گیرند در برنامه‌های آخر هفته، بعد از مدرسه یا تابستان که دارای آموزش پیشرفته و/یا اعتبار هستند، ثبت‌نام کنند. در برخی موارد، این امر به‌ویژه باعث جهش اساسی در محتوا می‌شود. مانند یک دانش‌آموز دبستانی که کلاس‌های فرعی سطح دانشگاه را می‌گذراند.
آموزش خود گام (خود تعیین‌کننده سرعت)
در آموزش خود گام، دانش‌آموز از طریق یادگیری و فعالیت‌های آموزشی با سرعت انتخابی خود پیش می‌رود. آموزش خود گام با آموزش پیشرفت مداوم تفاوت دارد، زیرا دانش‌آموز از درجه کنترل بیشتری برخوردار است.
اعتبار با آزمون
اعتبار با امتحان شامل اعطای اعتبار پیشرفته به دانش‌آموز (به‌عنوان‌مثال، در دبیرستان یا کالج) برای انجام موفقیت‌آمیز نوعی آزمون یا فعالیت تسلطی است. مطالعات روی دانشجویان بااستعداد کالج نشان می‌دهد که این ممکن است تأثیرات منفی کمی بر بهزیستی و تندرستی روان‌شناختی داشته باشد.
کلاس‌های درس چند سنی
کلاس‌های درس با دانش‌آموزان در سنین مختلف به دانش‌آموزان بااستعداد جوان‌تر اجازه می‌دهد تا با دانش‌آموزان بزرگ‌تر که به سطح علمی خود نزدیک‌تر هستند گروه‌بندی شوند. آنها همچنین فرصت‌هایی برای آموزش همسالان ایجاد می‌کنند که منجر به افزایش عزت‌نفس در دانش‌آموزان بااستعداد می‌شود.
برنامه درسی تلسکوپی
در یک برنامه درسی تلسکوپی، به دانش‌آموز آموزش و دستورالعمل‌هایی داده می‌شود که زمان کمتری نسبت به حالت عادی دارد (به‌عنوان‌مثال، گذراندن یک دوره یک‌ساله در یک ترم، یا سه سال دوره راهنمایی در دو دوره). روش تلسکوپی با فشردگی برنامه درسی تفاوت دارد ازاین‌رو که زمان صرفه‌جویی شده از تلسکوپی، باعث تعیین مقطع پیشرفته می‌شود.
جهش موضوعی/جهش جزئی
این عمل به دانش‌آموزان اجازه می‌دهد تا در قسمتی از روز با کلاس‌های درس با همتایان بزرگ‌تر از خود (یا با مطالبی از کلاس‌های بالاتر) در یک یا چند حوزه محتوا، قرار بگیرند. جهش موضوعی مؤثر مستلزم همکاری معلمان در پایه‌های بعدی است، به‌طوری‌که دانش‌آموز مجبور به تکرار مطالب نشود.
نکات مهم در مورد جهش موضوعی شامل اعتبار و تعیین سطح است. دانش‌آموز باید برای کار انجام شده اعتبار دریافت کند و دانش‌آموز باید پس از اتمام موفقیت‌آمیز یک دوره، در سطح بعدی دوره قرار گیرد.
راهنمایی
در راهنمایی، یک دانش‌آموز با یک مربی یا مربی متخصص که آموزش پیشرفته یا سریع‌تری را ارائه می‌دهد، جفت می‌شود.
راهنمایی دانش‌آموزان بااستعداد دبیرستان توسط بزرگسالان موفق اغلب دارای اثرات بلندمدت مفیدی است. از جمله تمرکز بیشتر بر روی اهداف شغلی. تأثیرات شغلی به‌ویژه برای دانش‌آموزان خانم برجسته است.
تصمیم‌گیری در مورد جهش
تعدادی ابزار برای کمک به مربیان و خانواده‌ها در تصمیم‌گیری در مورد جهش تحصیلی ایجاد شده است:
- مقیاس جهش آیووا (Iowa) یک ابزار کاغذ و مداد است که به معلمان کمک می‌کند تا اطلاعات مربوطه را جمع‌آوری کرده و یک جلسه تیمی را با مربیان، مدیران و والدین انجام دهند. و تعیین کنند که آیا جهش (خصوصاً، پرش از کلاس) برای یک فرد دانش‌آموز یا دانشجو خاص مناسب است یا خیر.
- آزمون سطح بالا که در آن دانش‌آموز آزمونی را می‌دهد که برای دانش‌آموزان بزرگ‌تر طراحی شده است که این اغلب برای تعیین آمادگی دانش‌آموز برای جهش موضوعی استفاده می‌شود.
- سیاست آموزشی کمک می‌کند تا اطمینان حاصل شود که جهش برای همه دانش آموزانی که ممکن است از آن بهره‌مند شوند ارائه می‌شود. نه فقط برای کسانی که والدینشان از آنها حمایت می‌کنند.
با درنظرگرفتن نکات بالا و خصوصاً توجه و درنظرگرفتن پرورش شخصیتی کودکان و غنی‌سازی برنامه‌های آن ها و توجه کامل به رشد اجتماعی و عاطفی کودکان و درنظرگرفتن توانایی و خواست و انگیزه خود دانش‌آموزان و…. و اجرای درست برنامه‌های جهشی می‌توان برای افراد و دانش‌آموزان بااستعداد راه پیشرفت را هموارتر ساخت. و مدیریت مؤثر شامل اطمینان از آمادگی دانش‌آموزان، هم از لحاظ تحصیلی و هم از لحاظ احساسی، و ارائه پشتیبانی و منابع لازم است.
