بازار کار رشته دندانپزشکی/ بررسی مشکلات فارغ‌التحصیلان این رشته در ورود به بازار کار
رشته‌ی دندانپزشکی با اینکه هنوز هم یکی از رشته‌های پرطرفدار گروه آزمایشی تجربی است، اما در سال‌های اخیر با افزایش ظرفیت دانشگاه‌ها و بالا رفتن میزان فارغ‌التحصیلان، برخی از افراد علاقه‌مند به این رشته را دچار تردید در انتخاب کرده است. علاوه بر بالا رفتن آمار تحصیل‌کرده‌ها، برخی مشکلات دیگر نیز بازار کار رشته دندانپزشکی را دچار مشکل کرده که در ادامه‌ی مطلب به بررسی این موارد خواهیم پرداخت.
✅ معرفی رشته دندانپزشکی
دندانپزشکی یک علم تخصصی است که سلامت دهان و دندان را به عنوان عضوی مهم در سلامت جسم و روح، زیبایی و ادا کردن کلمات تأمین می‌کند.
همچنین به یاری این علم می‌توان بسیاری از بیماری‌ها را در مراحل اولیه شناخت و از پیشرفت آن جلوگیری نمود.
در گذشته دندانپزشکی را مساوی با دندان‌سازی می‌دانستند، اما امروزه دندان‌سازی تنها بخشی از دندانپزشکی است. افرادی که به این رشته علاقه‌مند هستند باید در کنکور سراسری رتبه‌ی خوبی به دست آورند تا بتوانند در دانشگاه‌های سراسری و معتبر به ادامه‌ی تحصیل بپردازند.
✅ مهارت‌ها و توانایی‌های لازم برای یک دندانپزشک
دانشجویان این رشته باید از دست‌هایی ماهر و توانمند برخوردار باشند، چون بسیاری از کارهای دندانپزشکی، از تراش دندان گرفته تا بازسازی دندان، نیاز به دست‌هایی هنرمند و توانا دارد تا بتوان به نحو احسن، کارهای ظریف دندانپزشکی را انجام داد. خلاقیت و مهارت در کار دست و همچنین برخورداری از خلاقیت و دید هنری، تسلط بر علوم پایه و زبان انگلیسی، توانایی ایجاد تمرکز و کنترل ذهن از شرایط لازم برای ورود به این رشته است. همچنین برخورداری از آمادگی روحی، بدنی و سلامت جسمی برای فعالیت در حیطه‌ی دندانپزشکی ضروری است.
اگر شما نیز علاقه‌مند به ادامه‌ی تحصیل در این رشته هستید بهتر است از وجود این مهارت‌ها در خودتان اطمینان حاصل کنید، چراکه در رشته‌های پزشکی به علت حساسیت و اهمیت بالای آن‌ها و همچنین در خطر بودن جان بیماران، وجود علاقه، مهارت و استعداد از اهمیت بیشتری برخوردار است.
✅ موقعیت‌های شغلی یک دندانپزشک
استخدام دندانپزشک در بیمارستان، کلینیک‌ها، درمانگاه‌ها و سایر مراکز درمانی امکان‌پذیر است. ولی اغلب دندان‌پزشکان مطب شخصی داشته و به‌طور مستقل کار می‌کنند. در شکلی دیگر از استخدام دندانپزشک، آن‌ها می‌توانند در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی استخدام شوند. در این صورت، علاقه به مباحث علمی و آموزش و تدریس، داشتن تخصص (Ph.D) و بورد تخصصی، از مهم‌ترین شرایط لازم به‌حساب می‌آید.
✅ بازار کار رشته دندانپزشکی
امروزه در کشور ایران نزدیک به ۱۲ هزار دندانپزشک وجود دارد و از سوی دیگر سالانه ۱۸ دانشکده‌ی دندانپزشکی دولتی و خصوصی موجود در کشور بیش از ۱۰۰۰ دندانپزشک تربیت می‌کنند. به دلیل رشد بازار کار رشته دندانپزشکی در بسیاری از کشورهای دنیا، دندان‌پزشکان درآمدهای خوبی نیز دارند به‌طوری‌که درآمد آن‌ها از درآمد متوسط جامعه‌شان بیشتر است. در ایران نیز دندان‌پزشکان درآمد خوبی می‌توانند داشته باشند اما برخی مشکلات موجب شده تا فارغ‌التحصیلان این رشته، نگران آینده‌ی شغلی خود باشند.
مشکلاتی که در سر راه فارغ‌التحصیلان رشته‌ی دندانپزشکی وجود دارد عبارت است از:
- بالا بودن تعداد افراد تحصیل‌کرده در این رشته موجب شده تا افراد جویای کار با مشکل بزرگی به نام بیکاری مواجه شوند.
- بالا رفتن بهداشت دهان و دندان در کشور ما موجب شده تا افراد کمتر با مشکلات دندان مواجه شوند و ازاین‌رو مراجعه به دندان‌پزشکان کمتر شده است.
- عدم حمایت بیمه‌ها از هزینه‌های پزشکی دندان و بالا بودن هزینه‌های درمان موجب شده تا افراد تمایل کمتری برای مراجعه به دندان‌پزشکان داشته باشند.
- تربیت نیروهایی مانند تکنسین‌ها و بهداشت‌کاران بازار کار رشته دندانپزشکی را بیش از قبل دچار تهدید کرده است.
✅ عدم وجود تخصص و مهارت کافی در فارغ‌التحصیلان دندانپزشکی
یکی دیگر از مشکلات پزشکان دهان و دندان به نبود مهارت کافی و تخصص لازم در حیطه‌ی شغلی خود مربوط می‌شود. درواقع با افزایش ظرفیت و میزان پذیرش دانشجو در دانشگاه‌های کشور موجب شده تا کیفیت آموزش‌ها کمتر شود و این امر در چند سال آینده اثرات خود را نشان خواهد داد و درنهایت بازار کار نامساعدی را برای دانشجویان این رشته ایجاد خواهد کرد.
دانشجویان برای رفع این مشکل می‌توانند به‌صورت پاره‌وقت به‌عنوان دستیار در مطب‌های دندانپزشکی به گذراندن دوره بپردازند و از این طریق با مشکلات و واقعیت‌های شغلی این رشته آشنا شوند و برای خود تجربه به دست آورده و سابقه‌ی کاری خود را بالا ببرند.
✅ مشکلات تأسیس مطب دندانپزشکی
یک دندانپزشک می‌تواند در مراکز و کلینیک‌های دولتی یا خصوصی مشغول به کار شود یا یک مطب خصوصی تأسیس کند که هر کدام مشکلات خاص خودش را دارد. برای تأسیس مطب افراد باید از وضعیت مالی خوبی برخوردار باشند چراکه هزینه‌ی تأسیس و راه‌اندازی مطب دندانپزشکی که شامل هزینه‌های خرید تجهیزات، وسایل و مواد دندانپزشکی است، گران محسوب می‌شود.
علاوه بر این خرید یا اجاره‌ی مکانی مناسب برای مطب نیز جزو هزینه‌های تأسیس مطب بشمار می‌رود که هزینه‌ی نسبتاً زیادی را برای فرد خواهد داشت؛ اما در صورت موفقیت و داشتن تعداد زیاد بیماران، این هزینه‌ها در مدت نه‌چندان زیادی جبران شده و به سوددهی می‌رسد.
فردی که قصد تأسیس مطب را دارد باید بداند امروزه در شهرهای بزرگ به‌اندازه‌ی کافی مطب دندانپزشکی وجود دارد و اگر می‌خواهد مشغول بکار شود باید از شهرهای کوچک و مناطق محروم‌تر شروع کرده و به کسب تجربه و سابقه بپردازد. دندان‌پزشکان مستقل که دارای مطب شخصی هستند، با توجه به برخی عوامل ازجمله مهارت و تخصص، میزان فعالیت و… درآمدهای متفاوتی دارند. البته معمولاً یک دندانپزشک خوب در مطب شخصی درآمد بالاتری نسبت به کار در بیمارستان‌ها و کلینیک‌های خصوصی دارد.
✅ مشکلات پذیرش در مکان‌های دولتی و خصوصی
با افزایش تعداد فارغ‌التحصیلان دندانپزشکی، شرایط بازار کار دندانپزشکی رقابتی‌تر و دشوارتر شده است. دانشجویان این رشته در اغلب بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها و ارگان‌های دولتی نیز با شرایط سخت و محدود پذیرش روبرو می‌شوند.
برخی از کلینیک‌ها از این فرصت استفاده کرده و برای افزایش سود خود، شرایط غیرعادلانه‌ای برای دندان‌پزشکان جوان ایجاد کرده‌اند. بهتر است دانشجویان و فارغ‌التحصیلان جوان در اوایل سال‌های کاری خود به دنبال موقعیت و درآمد عالی نباشند و انتظارات بالایی نداشته باشند و سعی کنند بیشتر به دنبال کسب تجربه و سابقه باشند تا بتوانند در آینده به موفقیت‌های بیشتری برسند.
نتیجه‌گیری
توجه داشته باشید مشکلات بازار کار برای هر رشته و شغلی وجود دارد و نمی‌توان انتظار داشت فارغ‌التحصیلان رشته‌ای بتواند صد درصد جذب بازار کار شوند و درآمد مناسبی نیز داشته باشند. مشکلات به اراده و پشتکار قوی نیاز دارند تا افراد آن‌ها را به فرصت‌های موفقیت تبدیل سازند.
فردی که می‌خواهد در رشته‌ی دندانپزشکی تحصیل کند باید از علاقه‌ی خود به این رشته اطمینان حاصل کرده و بتواند با اطمینان کامل آن را انتخاب کند و در مراحل تحصیل خود از کسب مهارت‌های عملی غافل نشود. درنهایت باید بگوییم افرادی که می‌خواهند در این رشته موفق شوند نباید عجله داشته باشند و با صبر و حوصله و کسب مهارت و تجربه، موقعیت شغلی خود را بهتر کنند.
