بیوشیمی علم مربوط به ترکیب اجزا و ساختار مواد موجود در سیستمهای زنده و واکنشهای شیمیایی انجامشده در این سیستمهاست. بیوشیمی را همه بهعنوان شاخهای از زیستشناسی میشناسند درحالیکه جزء زمینههای شیمی آلی هم بهحساب میآید. به اعتقاد بسیاری از دانشگاهیان بیوشیمی دانشی است که با مولکولهای گوناگون موجود در سلولها و جانداران در ارتباط بوده و با واکنشهای شیمیایی آنها سروکار دارد. رشته بیوشیمی در سه زمینه مختلف به بحث و بررسی میپردازد؛ بیوشیمی ساختمانی، متابولیکی و کلینیکی. در مدل ساختمانی به بررسی ساختار یک مولکول مثل پروتئین، لیپید یا … میپردازد.
بیوشیمی دانشی است که با مولکولهای گوناگون موجود در سلولها و جانداران و نیز با واکنشهای شیمیایی آنها سروکار دارد.
بیوشیمی بالینی یا بیوشیمی کلینیکی یکی از رشتههای علوم پزشکی است. این علم بر پایه آزمایشهایی استوار است که بر اساس آنها تشخیص اختلالات در مقدار مواد تشکیلدهنده بدن و بیماریهای مرتبط با آنها انجام میشود.
تفاوت بیوشیمی با بیوشیمی بالینی در این است که بیوشیمی بالینی دارای ماهیت پزشکی بوده درحالیکه رشته بیوشیمی به مفاهیم پایهای این علم پرداخته و جنبههای پزشکی در نظر گرفته نمیشود. از نظر بازار کار، وضعیت رشته بیوشیمی بالینی تا حد زیادی بهتر است.
زیستشناسی علمی زیباست به گستردگی حیات. زیستشناسی علم شناخت موجودات زنده و تعامل آنها با محیط پیرامون است.
در زیستشناسی سلولی مولکولی، سلول به عنوان واحد بنیادی تشکیلدهندهٔ حیات مورد مطالعه قرار میگیرد و نقش مهمترین مولکولهای آن – RNA،DNA و پروتئینها – و روند پروتئینسازی بررسی میشود. رشته سلولی مولکولی در زیستشناسی مدرن از جایگاه ویژه و ممتازی برخورداری است و این رشته است که محققین زبده را برای کار در تحقیقات مربوطه در حوزههای مختلف پزشکی، بیوشیمی، ژنتیک، بیوتکنولوژی، مهندسی ژنتیک، اصلاح نباتات، شیلات و دام و نظایر آن تربیت میکند.
زیستفیزیک یا بیوفیزیک علمی میان رشته ایست که از روشها و تئوریهای فیزیک جهت مطالعه سیستمهای زیستی استفاده میکند. دانشمندان در این رشته با بهکارگیری قوانین حاکم بر این علوم به مطالعه چگونگی کارکرد موجودات زنده میپردازند. به زبان دیگر میتوان چنین گفت که بیوفیزیک از اصول، نظریهها و روشهای فیزیکی برای زیستشناسی بهره میبرد.
در واقع بیوفیزیک، فیزیک زیستشناسی است. فیزیک در مورد ماده و انرژی بحث میکند موجودات زنده نیز از ماده ساخته شدهاند و به انرژی نیاز دارند پس دور از ذهن نیست که موجودات زنده از فیزیک پیروی کنند. بیو فیزیک میخواهد بداند چه عواملی باعث تاخوردگی و پیچش پروتئینها و دیگر ماکرو مولکولهای زیستی میشود یا عضو شگفتانگیز جانوران یعنی مغز چگونه کار میکند یا قلب چگونه خون را پمپاژ میکند و…
گروهی از ایشان هم به مطالعهٔ فرآیندهای زیستی در ابعاد تکسلولها میپردازند. آنها تحقیق میکنند که سلولها چگونه حرکت میکنند، تقسیم میشوند و به محرکهای محیطی پاسخ میدهند ونیز چگونه به مواد اجازه میدهند به آنها راه یابند و در آنها جابهجا شوند. برخی دیگر از این دانشمندان هم به ساختار و رفتار زیستمولکولهای سازندهٔ سلولها (مولکولهای خیلی بزرگ مثل DNA و پروتئینها) علاقهمندند. توانایی این مولکولها برای انجام فعالیتهای زیستی پیچیده به ساختار سهبعدی و ویژگیهای دینامیکی آنها وابسته است.
زمینههای فعالیت در بازار کار
الف) آموزشی:
- طراحی و تدوین و اجرای برنامههای آموزشی مرتبط برای دانشجویان در دانشگاهها درصورتیکه فرد عضو هیئتعلمی دانشگاه باشد.
- تدریس در مقاطع مختلف تحصیلی در دبیرستانها و دانشگاهها
ب) پژوهشی:
- مشارکت در پروژههای دانشگاهی، بین دانشگاهی و ملی در صورت نیاز
ج) خدماتی:
- آزمایشگاههای تشخیص طبی
- کارخانههای تولید غذا و دارو
- ارائه مشاوره به محققان، مراکز و مراجع مرتبط
د) تولیدی:
- همکاری در تهیه و تولید آنزیمها